Grenspaaltocht maandag 14 december 2020
<- vorige tocht - volgende tocht ->
Autotocht met Antonia in Zeeuws-Vlaanderen: gp335, 343a-b, 343h-344, 349h-k en 355a

NB:
- onderdeel van een
project (vanaf juli 2016) om alle Belgisch-Nederlandse grenspalen én tussenstenen
opnieuw te fotograferen én de gps-coördinaten zo precies mogelijk te bepalen

afb-010-plattegrond-01.jpg
afb-010-plattegrond-01

Na een weekendje Zoutelande steken we de Westerschelde over voor een paar grenspaaldoelen voordat we weer naar huis rijden.
afb-020-plattegrond-02.jpg
afb-020-plattegrond-02

Het eerste doel is gp355a. Die wordt al sinds 1960 (topotijdreis.nl) niet meer op de topografische kaarten getoond en is door andere grenspaalzoekers ook niet gevonden. Op 3-12-2016 laat ik zien hoe ik achter de oorpronkelijke plek kwam en op 31-12-2018 ben ik met Jannis Deeleman al eens gaan zoeken op de plaats zelf.
IMG_3029.jpg
2020-12-14 - 10:18:42IMG_3029

Intussen heb ik coördinaten van het kadaster én ik wil nog graag een foto maken van "de plaats van" met een jalonstok. Onze route is via een vers geëgde zeeuwse klei-akker. Al snel heb je een klomp klei aan je schoen hangen.
IMG_3030.jpg
2020-12-14 - 10:18:49IMG_3030

Langs de akkerrand
IMG_3031.jpg
2020-12-14 - 10:24:29IMG_3031

komen we bij de locatie aan: waar een afwateringskanaal uitmondt in het Lapscheursche Gat.
IMG_3034.jpg
2020-12-14 - 10:25:57IMG_3034

Hier dus. Ik prik nog wat rond maar op deze plek heb ik met Jannis ook al gezocht. Dan komt opeens de boer aangestiefeld die wil weten wat wij aan het doen zijn. Hij weet verder niks af van deze verloren grenssteen.
IMG_3036.jpg
2020-12-14 - 10:26:41IMG_3036

Hij vraagt ook nog hoe de Zeeuwse klei bevalt.
IMG_3038.jpg
2020-12-14 - 10:33:11IMG_3038

Weer terug bij de auto, klei afpellen en
IMG_3039-afb-030-plattegrond-03.jpg
IMG_3039-afb-030-plattegrond-03

naar ons volgende doel.
IMG_3039-afb-040-plattegrond-03a.jpg
IMG_3039-afb-040-plattegrond-03a

Dat zijn de tussenstenen 349h-j die in 1965 op het erf van een voormalige boerderij zijn geplaatst, dit na een nieuwe opmeting van de grens tussen gp341 en 352. De grensstenen op dit erf waren van het model III met een vlakke top die op maaiveldhoogte werden ingegraven.
IMG_3039.jpg
2020-12-14 - 11:07:23IMG_3039

Langs de weg steekt gp349k nog net zijn kop boven de grond uit. Dit is een originele arduinen tussensteen van 1843.
IMG_3040.jpg
2020-12-14 - 11:07:28IMG_3040

Maar verder dan deze tussensteen komen we niet. We bellen aan maar de bewoner vertelt ons dat er bij grondwerkzaamheden op het erf stenen zijn verdwenen en weet er verder weinig vanaf of wil er weinig over kwijt. Geen toegang tot het terrein dus net zomin als op 6-7-2016.
IMG_3042-afb-048-Benl349i-foto-AafkoTuin-2010.jpg
IMG_3042-afb-048-Benl349i-foto-AafkoTuin-2010

Dus moeten we het doen (met toestemming) met foto's van de onvolprezen Aafko Tuin die er in de jaren '90 was (in 2010 heeft ie z'n dia's gedigitaliseerd). Op grond van de plattegrond hierboven moet dit wel gp349i zijn
IMG_3042-afb-049-Benl349j-foto-AafkoTuin-2010.jpg
IMG_3042-afb-049-Benl349j-foto-AafkoTuin-2010

want gp349j is dichter bij de poort. Gp349h was toen al niet meer vindbaar, aldus Aafko. De vraag is dus of deze twee (of misschien wel drie) nog wel aanwezig zijn. Volgens de bewoner waren in recente jaren nog wel officiële mensen komen kijken en informeren.
IMG_3042-afb-050-plattegr-gp341-352-gsn-1843-1965.jpg
IMG_3042-afb-050-plattegr-gp341-352-gsn-1843-1965

We rijden weer verder. Maar eerst wat meer uitleg over die grensreconstructie uit de jaren '60. Dit is de situatie vóór de reconstructie: de grenspalen en grensstenen volgens het PV van 1843 + 2 grensstenen die naast de oude trambaan stonden die ter plekke de grens overstak.

NB: Aafko Tuin heeft veel documentatie verzameld over deze grensreconstructie. Al zijn informatie maar ook op andere wijze verzamelde documenten en kaarten staan in dit zip-bestand (137mb). Ik behandel hier de hoofdlijnen.
IMG_3042-afb-060-modellen-I-IV-gsn-341-352-in-1965.jpg
IMG_3042-afb-060-modellen-I-IV-gsn-341-352-in-1965

Naar aanleiding van een grensconflict(je) werd in de jaren '50 al besloten om het grenstraject tussen gp341 en 352 opnieuw in te meten. Het landschap was intussen drastisch veranderd en allerlei landschapskenmerken (zoals sloten en wegen) en bebouwingen die in het PV van 1843 genoemd werden, waren niet meer herkenbaar in het landschap. Ook sloten de kadastrale gegevens van beide landen soms totaal niet op elkaar aan.

Het leidde tot het besluit om een aantal extra grensstenen te plaatsen: betonnen kopieën van de arduinen tussenstenen (model II) en 2 types die op maaiveldhoogte werden ingegraven (model III en IV). Op elke knikpunt zou een grenspaal of grenssteen moeten staan, dat was de bedoeling.
IMG_3042-afb-061-PV1966-over-waar-ze-geplaatst-zijn.jpg
IMG_3042-afb-061-PV1966-over-waar-ze-geplaatst-zijn

In dit PV worden de nieuw te plaatsen grensstenen opgenoemd. Het zou tot 1965 duren voordat ze daadwerkelijk geplaatst werden.
IMG_3042-afb-062-PV1966-hoeveel-gsn-waar-geplaatst.jpg
IMG_3042-afb-062-PV1966-hoeveel-gsn-waar-geplaatst

Aafko vat een en ander samen in bovenstaande. De vraag is echter: waar zijn ze precies geplaatst en zijn ze allemaal nog aanwezig? In eerdere tochten zijn er al veel gevonden en gefotografeerd.
IMG_3042-afb-070-gp341-352-gsn-1965-geplaatst.jpg
IMG_3042-afb-070-gp341-352-gsn-1965-geplaatst

Maar een aantal waren nog niet gevonden (ook niet door anderen) en het was een heel puzzelwerk om uit te vinden waar welk model precies geplaatst was. Bovenstaand kaartje geeft het eindresultaat aan. Met name van de betonnen kopieën model II werd in het PV niet vermeld hoeveel er tussen welke grenspalen geplaatst werden.
IMG_3042-afb-080-plattegrond-04.jpg
IMG_3042-afb-080-plattegrond-04

Nu terug naar de tocht van vandaag. We zijn bij gp344 aanbeland. Vlak voor gp344 kent de grens een rechthoekige uitstulping om een voormalig gebouw heen.
IMG_3042-afb-081-plattegrond-04a.jpg
IMG_3042-afb-081-plattegrond-04a

We kunnen dat heel mooi zien op Opentopo.nl. Gp343i en j zijn betonnen kopieën model II en heb ik al eens gedaan. Maar op de knikpunten van de rechthoekige uitstulping zouden volgens mijn 'navorsingen' nog 4 grensstenen te vinden zijn. Ik meende dat gp343j een model II zou moeten zijn.
IMG_3042.jpg
2020-12-14 - 11:57:48IMG_3042

Ik heb vooraf op Opentopo.nl de afstanden uitgemeten en dat bleek heel aardig te kloppen. Deze foto: we zien gp344 en Antonia staat al met de jalonstok bij onze eerste snelle vondst.
IMG_3043.jpg
2020-12-14 - 12:00:02IMG_3043

En dat is gp343m, net onder het gras en met eenvoudig prikken zo gevonden. Dat Antonia vrolijk het poetswerk doet, zegt verder niks over onze rolverdeling.
IMG_3046.jpg
2020-12-14 - 12:00:20IMG_3046

Onze eerste succes in binnen en nu kijken we in de richting van gp343l.
IMG_3048.jpg
2020-12-14 - 12:00:27IMG_3048

Nog twee foto's van gp343m
IMG_3051.jpg
2020-12-14 - 12:00:53IMG_3051

en zijn positie t.o.v. gp344.
IMG_3054.jpg
2020-12-14 - 12:09:04IMG_3054

Nu kunnen we 343l in eerste instantie niet vinden en we gaan eerst maar aan de slag met 343k die wel snel vinden.
IMG_3056.jpg
2020-12-14 - 12:09:35IMG_3056

Gp343k, onze 2e vondst en ik ben al erg tevreden.
IMG_3058.jpg
2020-12-14 - 12:10:12IMG_3058

Gp343k
IMG_3059.jpg
2020-12-14 - 12:10:17IMG_3059

Gp343k
IMG_3060.jpg
2020-12-14 - 12:10:39IMG_3060

Gp343k
IMG_3061.jpg
2020-12-14 - 12:14:34IMG_3061

Nu kunnen we de positie van 343l opnieuw uitmeten en ook die is nu snel te vinden.
IMG_3062.jpg
2020-12-14 - 12:14:46IMG_3062

Gp343l met 343k op de achtergrond.
IMG_3063.jpg
2020-12-14 - 12:14:50IMG_3063

Gp343l
IMG_3064.jpg
2020-12-14 - 12:15:08IMG_3064

Weer beide grensstenen op de foto (gp343l op de voorgrond) en
IMG_3065.jpg
2020-12-14 - 12:15:26IMG_3065

gp343l in relatie tot de schuur.
IMG_3066.jpg
2020-12-14 - 12:15:41IMG_3066

En nogmaals beide grensstenen: gp343k links op de voorgrond.

Intussen arriveert de bejaarde boer in zijn auto. Vanwege de corona komt ie zijn auto niet uit maar informeert wat we aan het doen zijn en hij vindt het best. Hij kent het bestaan van de grensstenen maar weet niet waar ze precies liggen.
IMG_3067.jpg
2020-12-14 - 12:23:20IMG_3067

Hij heeft het ook nog over een grenssteen richting gp343h-i en dat stuk loop ik  nog af maar ik vind niks. Op deze foto ben ik bij gp343h (achterste) en 343i.
IMG_3068.jpg
2020-12-14 - 12:23:28IMG_3068

Gp343h (links) en 343i opnieuw maar nu terugkijkend naar de schuur.
IMG_3069.jpg
2020-12-14 - 12:29:34IMG_3069

Afijn, er moet nog een gp343j zijn en na opmeting vanaf 343k vind ik die ook redelijk snel.
IMG_3072.jpg
2020-12-14 - 12:31:00IMG_3072

Gp343j. Ik ben verrast want ik had hier een betonnen kopie model II verwacht maar dit is ook een model III. Dat betekent dat van de 5 stenen model III tussen gp343 en 344 er al vier exemplaren hier liggen.
IMG_3073.jpg
2020-12-14 - 12:31:05IMG_3073

Gp343j
IMG_3074.jpg
2020-12-14 - 12:31:15IMG_3074

Gp343j
IMG_3075.jpg
2020-12-14 - 12:31:43IMG_3075

Gp343j
IMG_3080.jpg
2020-12-14 - 12:34:37IMG_3080

Nu nog een paar afsluitende foto's: je ziet een schop (343k), een wandelstok (343l) en een jalonstok (343m).
IMG_3081.jpg
2020-12-14 - 12:35:54IMG_3081

Een laatste blik op het erf en na een koffiepauze
IMG_3082-afb-090-plattegrond-05.jpg
IMG_3082-afb-090-plattegrond-05

rijden we een stukje verder, naar gp343. Je ziet op deze plattegrond wat we bekeken hebben.
IMG_3082-afb-094-gp343a-en-b-volgens-kadasterlijst.jpg
IMG_3082-afb-094-gp343a-en-b-volgens-kadasterlijst

Vanaf gp343 zijn er nog twee zoekplaatsen van nog niet gevonden grensstenen.  Eentje moet van het type II zijn en eentje van het type III. Maar welke waar?

Op dat moment heb ik nog niet de volledige kaart bij het PV in handen die ook wat verderop nog verrassende uitkomsten zal geven.
IMG_3082.jpg
2020-12-14 - 12:45:57IMG_3082

We gaan eerst maar eens kijken bij de standplaats van gp343a.
IMG_3083.jpg
2020-12-14 - 12:48:35IMG_3083

Maar er staat een hek met een hond erachter.
IMG_3084-zoekgebied-343a.jpg
IMG_3084-zoekgebied-343a

Dus we kunnen het terrein niet op maar ik heb op deze foto het globale zoekgebied aangegeven voor een volgende keer.
IMG_3084.jpg
2020-12-14 - 12:49:38IMG_3084

De standplaats van gp343b is vlak vóór dit huis.
IMG_3085.jpg
2020-12-14 - 12:55:34IMG_3085

Er is niemand thuis en ik prik een tijdjes rond in het grasveld zonder resultaat. De jalonstok staat op 'de plaats van' volgens mijn gps. De scheiding tussen haag en akker is het vervolg van de grens richting gp343c.
IMG_3087-afb-095-plattegr-gp343-gsn-situatie-1966.jpg
IMG_3087-afb-095-plattegr-gp343-gsn-situatie-1966

Maar later - na deze tocht - ga ik nog eens turen op topotijdreis.nl. Het lijkt er sterk op dat de grenslijn (± 1966, de nieuwe grensstenen nog niet aangegeven) toen voor het grootste gedeelte ook een perceelsgrens was. Let ook op de oprit naar het huis net links van gp343. Daar (op die oprit) zou ongeveer gp343a komen. Dat pleit voor een model III dus op maaiveldhoogte ingegraven zodat ie niet in de weg zou staan.


IMG_3087-afb-096-plattegr-gp343-gsn-situatie-1972.jpg
IMG_3087-afb-096-plattegr-gp343-gsn-situatie-1972

Een paar jaar later staan de nieuwe grensstenen er wel op en dan kunnen we de aanduidingen van de nieuwe grensstenen model II terug herkennen. En dan meen ik toch op de plek van gp343b ook zo'n aanduiding te zien. Dus indertijd liep daar een perceel-grens en daar werden weer grensstenen model II langs geplaatst. Voorlopige conclusie: gp343a was een model III en gp343b een model II.

Hoe dan ook:  de telling voor het traject 343-344 lijkt nu helemaal te kloppen. Maar ..... ik mis in totaal nog steeds 1x een model II over het hele traject gp341-352.
IMG_3087-afb-099-overz-plan-voorblad.jpg
IMG_3087-afb-099-overz-plan-voorblad

Ik had het eerder op de kaart behorende bij het PV van 1966 waar alle grensstenen op aangegeven staan. Aafko toont een paar pagina's van deze kaart. Die gaat nu een cruciale rol spelen.

Wat verderop - net vóór gp343 - gaat de grens grillig door en om een huis. We kennen daarvan 3 stenen model III en naar verluid zou de vierde verdwenen zijn maar inpandig ter hoogte van de keuken zich bevonden hebben. Zie 5 juli 2016.
IMG_3087-afb-100-plattegr-situatieschets-gp342a-h.jpg
IMG_3087-afb-100-plattegr-situatieschets-gp342a-h

Aafko's kopie is nogal vaag maar we kunnen het met digitale beeldbewerking duidelijker krijgen. We zien de modellen IV (gp342a en b) en de vier tussenstenen model III rond het huis. Opeens viel me op dat er ook een model II wordt aangegeven! De coördinatenlijst van het kadaster geeft ook een grensmarkering aan op dat punt.

Tot nu toe was dat een soort blinde vlek van mij: kon me niet voorstellen dat er zo vlakbij de vierde grenssteen model III rond het huis er nog een grenssteen zou zijn geweest.
IMG_3087-afb-101-gp342c-h-vgs-kadasterlijst-op-GE.jpg
IMG_3087-afb-101-gp342c-h-vgs-kadasterlijst-op-GE

Laten we het nu samenvatten: gp342d is de verdwenen grenssteen model III (daarover meer hieronder) en de nummers 342e-g zijn nog aanwezig. Maar vlakbij 342g stond dus ook een model II! Die moet zo ongeveer op hetzelfde tuinpad gestaan hebben als waar 342g zich bevindt, ongeveer 2m zuidelijker.

Kortom: de verloren laatste tussensteen model II is nu ook geïdentificeerd. Maar zeer waarchijnlijk weg of hij moet toch wel heel verborgen in de heg staan.
IMG_3087-afb-102-Benl342d-f-posities-GE-gecalibreerd-naar-luchtfoto.jpg
IMG_3087-afb-102-Benl342d-f-posities-GE-gecalibreerd-naar-luchtfoto

Maar we zijn er nog niet. Gp342d zou verdwenen zijn en zich inpandig ter hoogte van de keuken zich bevonden hebben (info van de bewoners, aldus Aafko Tuin). Maar klopt dat wel? Als ik de posities van gp342d-f inteken op Google Earth, dan zien we dat ie zich op het rand van het terras bevonden heeft.
IMG_3087-afb-103-Benl342d-positie-op-foto-20160705.jpg
IMG_3087-afb-103-Benl342d-positie-op-foto-20160705

En wat wil het toeval: in 2016 viel me op het terras al een tegel op met een diagonaal kruis erop. Als ik die positie vergelijk met de vorige Google Earth-plattegrond dan ligt de conclusie voor de hand:
IMG_3087-afb-104-Benl342d-positie-op-foto-20160705-zoomin.jpg
IMG_3087-afb-104-Benl342d-positie-op-foto-20160705-zoomin

deze tegel geeft de positie aan van gp342d. Misschien zit ie er nog wel onder...

Update mei 2021: op 18-5-2021 opnieuwe bezocht en "De eigenaar vertelt dat die de loop van een afvoerbuis aangeeft. Niks positie van 342d dus.".
IMG_3087.jpg
2020-12-14 - 13:00:40IMG_3087

Maar dat is het allemaal het resultaat van gepuzzel achteraf. Deze foto: ik zou graag nog een foto maken met de jalonstok van de plaats van de verdwenen gp342b. Maar de poort is gesloten, tussen de spleten door kan ik wel zien dat de binnenplaats nog leeg is.
IMG_3088-01-benl342b-plaats-van-foto-20160705.JPG
2016-07-05 - 13:41:27IMG_3088-01-benl342b-plaats-van-foto-20160705

Dus voor de volledigheid terug gegrepen op een foto uit 2016. Hier stond ooit een schuur
IMG_3088-02-benl242b-foto-AafkoTuin-2008.jpg
IMG_3088-02-benl242b-foto-AafkoTuin-2008

met tegen de muur gp342b (model IV, foto van Aafko Tuin). Bij de sloop van de schuur is deze steen verdwenen (info van de boer ernaast).
IMG_3088.jpg
2020-12-14 - 13:19:22IMG_3088

Tot slot rijden we nog naar gp335 die dit jaar steviger herplaatst is omdat ie in de sloot dreigde te vallen. Deze foto had later aan de beurt moeten komen want
IMG_3089-01-Overzichtelijk-plan-archief-Sluis-voorblad.jpg
IMG_3089-01-Overzichtelijk-plan-archief-Sluis-voorblad

eerst nog wat over de kaart bij het PV van 1966. Via de gemeente-archivaris van Sluis (Geert Stroo met mededank aan heemkundige André Bauwens) heb ik hem in een goede resolutie in handen gekregen.

D
IMG_3089-02-Overzichtelijk-plan-343-343d.jpg
IMG_3089-02-Overzichtelijk-plan-343-343d

En wat laat ie zien: gp343a is inderdaad een model III en gp343b een model II.
IMG_3089-03-Overzichtelijk-plan-342-342h.jpg
IMG_3089-03-Overzichtelijk-plan-342-342h

Ook geeft het een scherper beeld van de situatie van gp342a-h.

Hiermee zijn alle twijfels van de baan.
IMG_3089.jpg
2020-12-14 - 13:19:29IMG_3089

Terug naar gp335, onze laatste statie.
IMG_3091.jpg
2020-12-14 - 13:20:21IMG_3091

Gp355, er is flink werk gemaakt van de fundering.
IMG_3092.jpg
2020-12-14 - 13:20:35IMG_3092

Gp335
IMG_3095.jpg
2020-12-14 - 13:21:55IMG_3095

Gp335
IMG_3096.jpg
2020-12-14 - 13:22:18IMG_3096

Gp335
IMG_3098.jpg
2020-12-14 - 13:29:07IMG_3098

Vanaf de weg zien we links gp336 en rechts in de verte gp335.

Einde van onze productieve tocht. Terug naar Brabant.