OUDE GRENSPALEN TUSSEN BELGIE EN PRUISEN

District Malmedy 75-87

De oude grens tussen België en Pruisen begon bij grenspaal 75 bij Deiffelt ( B ). In 1815 was er hier maar één grens, nl tussen Pruisen en de Nederlanden. Recht was samen met St Vith  vóór 1815 ook onderdeel van het Groot Hertogdom Luxemburg. De grens getrokken in 1815 laat links de gebieden tot aan GP105 voor Luxemburg als persoonlijk bezit van Koning Willem I van het Koninkrijk der Nederlanden. Rechts ( Duitstalig ) komen de gebieden onder Pruisen te liggen. In 1830 wordt België onafhankelijk en blijft Luxemburg onder de Nederlandse koning. In 1839 wordt de onverdeelde koek verdeeld en wordt Luxemburg nog eens opgedeeld.  België krijgt het westelijk ( Franstalige ) gedeelte van Luxemburg er bij. In 1918 worden de Oostkantons ( waaronder Recht-St Vith ) aan België toegewezen. De houten palen die oorspronkelijk hier in 1815 tussen Luxemburg en Pruisen werden geplaatst, werden later door België vervangen door stenen exemplaren tussen 1863 en 1865. Het effect van deze verdeling heeft er voor gezorgd dat deze grens tot aan GP105 nog altijd de provinciegrens is tussen de Belgische provincies Luik en Luxemburg. Rechts van de grens spreekt men Duits en links spreekt men Frans.

Tussen 1839 en 1914 was GP75 een drielandenpunt, tussen België, Luxemburg en Pruisen. Na de Eerste Wereldoorlog in 1918, komen de districten St Vith, Malmédy en Eupen bij België en verschuift het drielandenpunt naar GP52 van dezelfde oude grenslijn van 1815 bij Ouren. Tussen GP52 en GP75 is er nu sprake van een grens tussen België en Luxemburg, tussen GP75 en GP193 bij Vaals vervalt de grens. De grenspalen zijn echter nog op veel plaatsen blijven staan en dat is prachtig. Zij blijven over als stille getuigen van de oude grens.

Dit stukje grens ( tussen 75 en 87 ) hebben mijn zoon en ik opgezocht op 29/12/06. In de vroege morgen waren we al ter plaatse. De mist was bevroren als witte dikke rijp aan de bomen en het gras. Het was de eerste winterervaring dit jaar.

GRENSPAAL 75

Aan de weg van Espeler ( B ) naar Smiedl ( L ) staan twee grenspalen. De eerste is GP75. De eerste grenspalen tussen De Nederlanden en Pruisen waren houten palen geplaatst in 1818. De palen waren echter snel versleten en werden soms ook weggehaald. Eikenhout is immers een goede brandstof.  Daarom werden ze vervangen door solidere en zwaardere exemplaren. GP75 is momenteel de laatste paal tussen België en Luxemburg aan de noordzijde van Luxemburg. De palen hier hebben een bewogen geschiedenis achter de rug, werden dikwijls vernield en vervangen. Daarom zijn er veel verschillende exemplaren aanwezig aan deze grens. Men vermoedt dat de vierkante palen aan deze grens zijn geplaatst in 1866.  

De tweede paal is de laatste van een lange reeks tussen België en Luxemburg aan de westzijde van Luxemburg. Dit is echter een andere verhaal en misschien het begin van een andere fotoserie.

GRENSPAAL79

GPn76,77 en 78 zijn verdwenen.  GP79 staat er nog en is een prachtexemplaar. Aan de basis is de paal vierkantig maar door aan de bovenkant de hoeken schuin af te snijden is de paal aan de top achtkantig !!!  Waarschijnlijk  is de oorspronkelijk houten grenspaal vervangen in 1840. De paal is in totaal 175 cm hoog en 51 cm breed.  Aan weerzijden van de grens staat het nummer ingebeiteld alsook een B of een P.  Deze paal is uniek in zijn soort !!!

GRENSPAAL 80

Grenspaal 80 was aanvankelijk geen succes. Strompelend en vallend door nat veenmos langs een stroompje, maar ik heb de paal niet kunnen vinden. Dhr. Swinnen reageerde onmiddellijk op mijn site dat hij de paal wél had gevonden in maart 2005.  Daarop zond  ik een email naar Dhr. Klauser in St. Vith. Hij is op 05/01/07 digitale foto"s gaan maken van de grenspaal.  De paal staat niet aan het stroompje zoals iedereen aanvankelijk dacht maar een 50 tal meter in het bos, steil omhoog achter de prikkeldraad. De paal is spijtig genoeg afgebroken en is bijna totaal onherkenbaar door de overvloedige mosbegroeiïng ter plaatse. De grenspaal is van het zeskantige type zoals we er later nog meer gaan tegenkomen. Op 05/02/07 ben ik nog eens gaan zoeken  en toen vond ik de paal direct.

GRENSPAAL 81

GP81 staat wat verder in bij hetzelfde veenriviertje, al was het hier wat droger.  GP 81 is het eerste volledige exemplaar die we tegenkomen en die men de BP palen noemt. De palen zijn 6 kantig, 170cm hoog en één vlak is aan de basis 19 cm. Aan weerzijden van de grens staat het volgnummer ingebeiteld, samen met ofwel een B of een P. Deze palen werden tussen 1863 en 1865 geplaatst ter vervanging van de houten grenspalen.

GRENSPAAL 82

GP82 is de eerste paal die men terug wat gemakkelijker kan bereiken. De paal staat midden in een bos aan een zandweg. Deze weg was vroeger een belangrijke handelsweg van Stavelot naar Luxemburg en is heel belangrijk voor de bepaling van de grens tussen België en Pruisen. Deze weg vormt van hier tot aan GP105 in Recht de grens.

GRENSPAAL 83

Tijdens een wandeling op 29/09/11 op de oude Belgisch-Pruisische grens ben ik Theo tegengekomen.  Hij vertelde dat enkele maanden voordien GP83 was gevonden en dat hij belast was met het restaureren van de oude grensstenen.  We zijn naar een gemeentewerf in de buurt gereden en daar heeft hij me de verloren gewaande steen laten zien.  De steen ziet er nog zeer gaaf uit, fel blauw van kleur en nog mooi gesicileerd op de hoeken.  De kop is er af geblazen van een granaatinslag waardoor de letter B geheel en de letter P gedeeltelijk verloren is.  Deze grenssteen zou ook op de oude handelsweg moeten staan waar hij na retsauratie ook zal terugkeren.  Wordt nog vervolgd...

GRENSPAAL 84

Grenspaal 84 staat ook aan de handelsweg maar staat 180° gedraaid. Op de foto staat op de paal een P maar staat aan de Belgische kant.

GRENSPAAL 85

Grenspaal 85 stond aan de hoeve Neuhaus aan de kruising met de weg naar Aldringen en is verdwenen. Ik heb ter plaatse een foto genomen van de plaats waar de paal kon staan.

GRENSPAAL 86

Grenspaal 86 staat ongeveer 150m verder, nog steeds aan de handelsweg. Deze paal is mooi in zijn geheel te zien, met voetstuk.

GRENSPAAL 87

Grenspaal 87 staat aan de kruising met de oude weg van Bocholtz naar Maldingen. De nieuwe steenweg is nu een beetje verder.

GRENSPAAL 88

Terug naar : map grenspalen België-Pruisen

Terug naar : start pagina