DOUANEPALEN

BUDEL

In Budel heb ik in 2004 diverse grenspalen gevonden.  Budel was in de 17° eeuw Staats en grensde in het westen en het zuiden aan het Prinsbisdom Luik en in het oosten aan Opper Gelre, behorend tot de Spaanse Nederlanden. 

De grenspalen worden vaak 'douanepalen' genoemd, omdat ze in de zeventiende eeuw werden geplaatst voor de Admiraliteit van de Maas ('Maze'), gevestigd te Rotterdam die in deze streken de in- en uitvoergelden incasseerde. Vier van deze palen zijn nog origineel, één exemplaar is enige jaren geleden opnieuw gemaakt. De palen laten het wapen van genoemde instelling zien: een schild met klimmende leeuw en zeven pijlen (op de nieuw gemaakte ontbreken deze curieus genoeg) op twee gekruiste ankers en de letters PPP, die betekenen: "Pugno Pro Patria", ofwel: "Ik vecht voor het vaderland". Dat vaderland was de Republiek der Verenigde Nederlanden. De palen markeerden namelijk de staatsgrens die in 1648 bij de Vrede van Münster ontstond. Aan deze grens werden diverse 'douanekantoren' gevestigd, onder andere een te Budel. Hier werden de 'convoyen en licenten', in- en uitvoergelden, geheven door Staatse ambtenaren, die protestant moesten zijn en zo bijdroegen aan de opvallende grootte van de hervormde gemeente Budel-Gastel. De palen werden vermoedelijk in 1662 geplaatst. 

Met de palen is nogal wat gesjouwd.  De palen zijn na een lange zwerftocht uiteindelijk geplaatst niet ver van hun oorspronkelijke plaats.

De eerste grenspaal staat pal op de grens tussen Budel en Hamont aan de Rioolbeek. Vlak voor de douanepaal staat grenssteen 173c.

De tweede paal heb ik gevonden aan de straat met de naam Toom, niet ver van de grens en grenspaal 172.

De derde staat aan de grensovergang Budel Schoot - Hamont. bij grenspaal 171.  Dit is een replica omdat in de Tweede Wereldoorlog het origineel exemplaar is kapotgeschoten.

Deze paal heb ik gevonden in Budel Schoot aan de Pastoor Lemmensstraat.

Deze paal staat nog op zijn oorspronkelijke plaats, namelijk in Budel Schoot op het kruispunt van de Meermortel en de Paalstraat.

SOMEREN HEIDE

Het gebied waar Someren-Heide deel van uitmaakt lag sinds 1648 aan de grens tussen Staats Brabant en het Spaanse Opper Gelre.

Met deze paal is zeer veel gesjouwd.  Heeft jaren lang in Someren gestaan maar staat nu sinds 1994 terug in Someren Heide, weliswaar niet op de oorspronkelijke plaats

BERGEIJK

Bergeijk was in 1648 Staats en grensde aan Luiksgestel, behorend tot het Prinsbisdom Luik

Naast de kerk vond ik deze twee douanepalen, nou ja wat er van overblijft.  Deze twee douanepalen hebben tot 1794 gestaan aan de Witrijt en de Aa.  Daarna werden ze naar de omgeving van de kerk gehaald.  In 1835 liet de pastoor de palen "bewerken " om er hekpalen van te maken ( ??? ).  De hoeken weren afgerond en de kop werd er af gezaagd zo vertelde Co Bieze dit me in 2004.  Hij vond de palen verwaarloosd terug. zo een 20 jaar geleden.

In 1996 ter ere van 200 jaar provincie Noord Brabant werden de palen erkend als monument en van bordjes voorzien. Op één bordje staat het wapen van Noord Brabant en op het ander het wapen van de admiraliteit van de Maas.

Terug naar : start pagina