GRENSPALEN TUSSEN ZWITSERLAND EN DUITSLAND

VERENAHOF

In augustus 2011 bezocht ik de voormalige Duitse enclave met de naam Veranahof. Nu is het gebied Zwitsers en behoort tot de gemeente Büttenhardt en binnen het Canton Schaffhausen.

Verenahof was vroeger een Duitse enclave in Zwitserland en behoorde administratief tot de Duitse gemeente Wiechs am Randen. De enclave was gescheiden van Duitsland door een strook Zwitsers land van ongeveer 250 m. De enclave was 43 ha groot en daar op stonden 1 grote boerderij en een drietal huizen.

Vroeger behoorde de enclave samen met Wiechs am Randen tot het graafschap Tengen.  In 1806 ontving het soevereine rechten van Baden en werd het gebied Duits binnen het Canton Schaffhausen. In 1815( congres van Wenen )  en 1839 ( grensverdrag tussen Canton Schaffhausen en Groothertogdom Baden ) werden door Zwitserland tijdens vredesonderhandelingen verwoede pogingen gedaan om de enclave in te lijven maar deze mislukten.

De oudste grenspalen die er nu staan zijn geplaatst in 1839. Deze zijn geplaatst na een grensakkoord( 01/03/1839 ) tussen het Kanton Schaffhausen ( Zwitserse Eedgenoodschap ) en het Grossherzogtum Baden.

Pas in 1964 werd een verdrag gesloten tussen Duitsland en Zwitserland om de enclave op te heven en gebieden te ruilen.

Op 4 oktober 1967 trad het verdrag in werking en werd de enclave geruild.  Veranahof werd Zwitsers en twee stukken Zwitsers land tegen de grens werden Duits.  ( In Büsingen daar en tegen konden geen gelijkwaardige gronden geboden worden door Zwitserland en ging aldaar de ruil niet door en bleef Büsingen Duits in 1967. )

Nog vermeldingswaardig is dat de enclave op het einde van de  Tweede Wereldoorlog een toevluchtsoord was van Duitse SS soldaten. Uiteindelijk konden zij zich overgeven aan Duitsland na de capitulatie na onderhandelingen met Zwitserland.

Ik bezocht Verenahof op 14/08/2011.  Ik kon de boerderij al direct vinden in de gemeente Büttenhardt in het straatje met de naam Verenahof.

De boerderij is nog steeds een statige grote hoeve.

Aan de weg die vroeger op de meest  zuidelijke grens van de enclave lag heeft men een nieuw huis gebouwd.  Hier wappert nu de Zwitserse vlag.  Hier trof ik de boerin van de hoeve Veranahof.  Ze was vriendelijk doch argwanend wat hier ik kwam doen en waarom ik hier zoveel foto's maakte.  Toen ik vertelde dat ik helemaal van België was gekomen voor de grenspalen van de enclave Veranahof was ze stomverbaasd dat nota bene iemand uit België zover naar hier was gekomen.  Het gesprek veranderde helemaal en de boerin werd zo vriendelijk dat ze me alle nog bestaande grenspalen van de voormalige enclave getoond heeft.  De boerin was in Wiechs am Randen geboren als Duitse.  Ze heeft haar man leren kennen en die was van Veranahof en woonde als Zwitser in de Duitse enclave.  In 1967 is ze samen met de hoeve " verhuisd " van Duitsland naar Zwitserland.  Na nog veel verhalen over wat ze als boerin allemaal heeft meegemaakt zijn we naar de eerste grenssteen gereden.

We reden op de zuidelijke grensweg verder naar het westen, tot aan een bosrand. Wat verder in dat bos was een zeer diepe afdaling. Dit was het lievelingsplekje van de boerin die hier samen met haar inmiddels overleden man vele uren heeft doorgebracht.  Juist op deze plek staat nog de enige oude grenspaal van de voormalige enclave op zijn oorspronkelijke plaats. Op deze plaats heb ik eerst een foto terug in de richting van de boerderij genomen om een indruk te geven van de grootte van de enclave.

Ik trof een oude steen aan uit 1839.  Aan één kant de letters C Sch die staan voor Canton Schaffhausen en daaronder een B van de gemeente Büttenhardt.

Aan de andere kant de letters G H B wat staat voor Grossherzogtum Baden en de daaronder de letter W van Wiechs am Randen tot welke gemeente de enclave Verenahof behoorde.

Aan de derde kant meen ik het letter 11 te herkennen.  De grenspalen hadden de nummers 1 tot ( ik vermoed ) 47.  Deze paal staat helemaal op de zuid-westelijke hoek van de voormalige enclave.

Deze grenspaal is opgericht in 1839 na de grensakkoorden tussen Groothertogdom Baden en Canton Schaffhausen.

Dit is de enige nog overgebleven grenssteen uit 1839 en die ook nog op zijn oorspronkelijke plaats staat.  De boerin vertelde mij dat kort na de " ruil " van de enclave vele mensen zijn gekomen en een steentje hebben meegepikt als souvenir.  Er staan echter nog enkele recentere grenspalen aan het oude schoolgebouw van Büttenhardt.  Daar loodste de boerin mij ook nog heen.

Een 7-tal grensstenen zijn voor de ingang verwerkt als bloembak.  Uiterst decoratief ! Na een grondige snoeibeurt en een opveegbeurt van de stenen maakte ik deze foto's van de bloembak.  De verschillende grenspalen zijn nog goed te herkennen.

Er liggen hier drie types grenspalen, een type van 1935 en een nog ouder type en ik denk een jonger type maar ik kan geen jaartal vinden.

Verenahof 19

Helemaal links in de hoek vond ik onder het zand het nummer 19.  Boven het cijfer 19 staat nog een S van Schweiz . Aan een andere kant vond ik de letters LG wat staat voor Landesgrenze.  Ik vermoed dat deze steen uit 1935 dateert.

Veranahof 21

Er naast ligt grenspaal 21.  Deze steen is van hetzelfde type en hier is duidelijk het jaartal 1935 te lezen.

Veranahof 37

Grenspaal 37 ligt op de linkse hoek van de voorkant.  Ik vermoed dat deze paal uit 1935 komt aangezien deze van hetzelfde type is als de twee vorige.

Veranahof 33

Grenspaal 37 is volgens mij jonger.  De S van Schweiz is veel groter.

Veranahof 5

Grenspaal 5 is dan weer veel ouder.  Het cijfer 5 zit een kadertje. Op deze steen vond ik naast het cijfer 5 de letter B van Büttenhardt.

Veranahof 14

Grenspaal 14 is van hetzelfde type als 19, 21 en 37 en is dus van 1935.

Veranahof x

Helemaal rechts achteraan vond ik deze steen.  De steen lag zo gedraaid dat ik géén nummer kon vinden. De steen is van hetzelfde type als 14, 19, 21 en 37 maar mogelijks niet van 1935.  Het was wel een interessante steen aangezien hier een letter B te zien was van Büttenhardt en géén S van Schweiz. Daarom vermoed ik dat deze steen van nog een ander jaartal is.

Ik wil hierbij de boerin van Veranahof danken.  Zonder haar hulp had ik deze stenen beslist niet gevonden.

De dag voordien was ik naar Wiechs am Randen gereden.  Daar staan aan de kerk ook nog oude grenspalen verzameld. Deze vind u terug als u klikt op de volgende link: Wiechs am Randen.

Link naar : Wiechs am Randen

Link naar : grenspalen Busingen

Terug naar : map grenspalen Zwitserland-Duitsland

Terug naar : start pagina