GRENSPALEN-NIEUWS
Regelmatig krijg ik grenspaal-berichten binnen of heb ik anderszins weer wat nieuws ontdekt of te melden. Ik houd jullie op de hoogte. Houden jullie mij op de hoogte?

Deze nieuwsrubriek is in april 2013
opgevolgd door een nieuwsblog: 
www.grenspalen.nl/blog


Boer Basting baalt van grenspaal 364a
Oktober 2012. Grenspaal 364a is onderdeel van de unieke drieling van Retranchement in Zeeuws-Vlaanderen. Oorspronkelijk stonden hier 2 grenspalen aan weerszijden van het Zwin, de grens lag in het midden. Toen het Zwin werd ingepolderd kon er een grenspaal geplaatst worden op de grenslijn zelf. De eerdere twee palen bleven staan en zo ontstond de drieling van Retranchement: gp364a (in België), gp364 (op de grens) en gp364b (in Nederland).
Gp364a staat in een akker en boer Basting kreeg problemen om zijn steeds breder wordende landbouwmachines er langs te krijgen. Oplossing: de grenspaal eruit halen en later (beweerde hij) weer terugplaatsen. Maar de provincie vond de grenspaal, nam de paal mee voor een opknapbeurt en zette hem op 22 oktober weer officiëel terug. Boer Basting had hem graag 5 meter verderop gewild, op de rand van zijn perceel. Het is toch geen echte grenspaal, vond ie, want niet op de grens zelf. Maar dat laatste kreeg hij niet voor elkaar.

Proces-verbaal Nederland-Pruissen (1818) vertaald door Geert Krijnen
September 2012. In de 19e eeuw was Frans dé diplomatieke taal. Internationale verdragen werden in het Frans opgesteld en zo ging het ook met de grenspaalverdragen. Het proces-verbaal van de demarcatie tussen Nederland en België (1843) werd jaren geleden vertaald door wijlen Co Bieze. Die vertaling is beschikbaar op deze pagina bij Het Proces-verbaal.
Maar nu is er ook een vertaling van het proces-verbaal van de Pruissisch-Duits-Nederlandse grenspaalreeks 1-862 uit 1818. Toen waren Luxemburg en België nog onderdeel van het Nederlandse koninkrijk. De vertaling is een staaltje huisvlijt van Geert Krijnen en is te vinden op deze pagina onder Proces-Verbaal.

Eberhard creëert nieuwe grenspaal in de waddenzee
Juli 2012. Een bijzondere grenspalen-experience: wadlopen naar de laatste Duits-Nederlandse grensmarkering. Dat is een dukdalf in de Dollard, een houten constructie die in 1924 is geplaatst. Een groep enthousiaste grenspaalliefhebbers hadden wadloopgids Lammert Kwant ingehuurd en 14 juli was het zover. Vanaf de zeedijk boven Bad Nieuweschans zwoegden we door enkel-diepe modder naar de dukdalf. Nu heeft deze grensmarkering geen nummer: het laatste nummer - grenspaal 203 II - staat op de dijk. Maar Eberhard Gutberlett zorgde voor een verrassing. Hij had een grenspaalplaatje - nr. 204- laten maken en dat schroefde hij eigenhandig op de dukdalf. En zo is Nederland zomaar een grenspaal rijker.  Zie Eberhard's website en kijk verder eens op Lammert's website.

Gp48B opgeslagen en opgespoord
Februari/maart 2012. Opnieuw een melding van René Jeukens (zie hieronder bij "Gp108nl slordig opgeslagen"). Het sluizencomplex in de Maas bij Lanaye wordt ingrijpend uitgebreid en daarvoor moet gp48B tijdelijk wijken. René: "grenspaal 48-BE is opgeslagen in een loods, die tegen de bergwand staat, westelijk van het oudste gedeelte van het sluizencomplex, op het terrein van het complex. De paal lag aanvankelijk buiten maar kreeg naderhand uit angst voor diefstal een mooi plekje in de loods. Uiteindelijk dus een respectvollere behandeling dan GP 108-NL bij Itteren. Waar precies hij in de toekomst herplaatst zal worden is nog niet bekend en dat zou pas over een jaar of vier zijn." René maakte bijgaande foto. Aafko Tuin kon niet achterblijven en wandelde een maand later - iedereen vriendelijk groetend - zomaar het bouwterrein op en maakte deze foto's.
 
Vondst markesteen vraagt om borrel
Februari 2012. De onvermoeibare Harry van der Sleen meldt een nieuw wapenfeit van de Stichting Historische Sociëteit Enschede-Lonneker. Het gaat om het opgraven van een eeuwenoude markesteen die vroeger de grens aangaf van een marke (gemeenschappelijk grondgebied) tussen Enschede en Losser. Het hele proces van uitgraven, plaatsen van een informatiebordje en de zo gewaardeerde borrel après is te zien op Youtube.

Kadaster begint met crowdsourcing
Januari 2012. Een bijzonder project van het Kadaster: het inschakelen van het publiek bij de controle van grenspalen. En dat doe je tegenwoordig met een  "app" , een applicatie of programma op je smartphone of tablet.  Zo kan iedereen vermissingen en beschadigingen melden, meteen op de plaats van het delict. Maar het kan thuis ook via internet, zo hebben we begrepen. De details zijn nog niet beschikbaar, op 20 januari is er een eerste presentatie voor ingewijden.  Uw webredacteur was in het verleden nog wel eens kritisch over het kadaster maar complimenteert nu het kadaster met deze innovatie. Hij droomt al van een eigen smartphone of ipad.
Update 25/1/12: er is nu een website met alle info + downloads:  http://innovatie.kadaster.nl/grenspalen/

Gp108nl slordig opgeslagen
Januari 2011. Een bericht van René Jeukens, die samen met zijn vrouw de benl-grenspalen bewandelt. René: "Paal 108-NL is op zijn oude plek weggehaald in verband met de maaswerken. Ik ben op zoek gegaan naar de opslagplek en heb die ook gevonden. Uiteindelijk ben ik terecht gekomen bij het Consortium Grensmaas. Hij ligt opgeslagen achter een loods bij Hoeve Hartelstein, even ten noorden van Itteren. Volgens de projectleider van de grensmaaswerken, de heer Francois Vermeulen, wordt de paal ook weer herplaatst, wat pas in 2017 zal zijn".  Bijgaande foto is van René, wat opvalt is dat ie zomaar terzijde lijkt geworpen. Wij hopen dan altijd op een ereplekje maar nee.

Subsidie gebruikt voor diefstal grenspaal
November 2011. Een verontrustende zaak: in Arcen is in november 2011 de authentieke grenspaal 486 uit het bos geroofd en getransformeerd tot een grenspaalmonumentje aan de Lingsforterweg bij de rotonde. Op de oorspronkelijke plek is een andere paal geplaatst, een soort stenen weipaal, vers van de bouwmarkt met  het nummer erop geverfd. Het ziet er niet uit.
Ik werd geattendeerd door bezorgde bewoners van Arcen. Het is – zo bleek – een actie van Stichting Heemkunde Arcen in samenwerking met de Dorpsraad Arcen (zie deze notulen) die nog een potje subsidiegeld over had. Echter: - zo weet ik intussen - er is GEEN overleg geweest met het kadaster die de grenspalen - Rijkseigendom - beheert, laat staan dat er toestemming was. Verder werden protesten uit het dorp dat je niet zomaar een grenspaal kunt weghalen genegeerd. Mijn - neutraal gestemde - verzoeken om informatie bij de heemkunde-vereniging en de dorpsraaad bleven onbeantwoord, ook al geen goed teken, evenmin het ontbreken van media-aandacht. Zo doemt een beeld op van eigenreide mannen die menen boven de wet te staan en belastinggeld te mogen misbruiken.  Erger nog: misschien heeft een en ander plaatsgevonden onder toeluikend oog  van de stadsdeel manager: een gemeente die diefstal van rijkseigendom subsidieert, kan het erger?
Update 25/1/12: dit bericht heeft een en ander in gang gezet. De gemeente heeft navraag gedaan en meldt dat beide organisaties zonder medeweten van de gemeente de grenspaal op onrechtmatige manier gebruikt hebben. Dus: de gemeente was niet op de hoogte, is bepaald 'not amused'  en gaat in gesprek om tot een oplossing te komen.

Niet te missen: grenspalenlezing door Rien de Schipper
Oktober 2011. Rien de Schipper is een groot zoeker en kenner van de 'binnenlandse' grenspalen. Dat zijn grenspalen die niet op de Rijksgrens staan en dan hebben we het over grenspalen van gemeentes, waterschappen, landgoederen enzovoorts. Alles staat op zijn website maar hij is nu ook live te beluisteren op 10 november om 14.00 in Casa del Arte in Schijndel. Zie deze link.

Aafko Tuin in the picture
Oktober 2011. Aafko Tuin is een grenspalenliefhebber uit Bergen op Zoom die na zijn pensionering helemaal los is gegaan. Alle windstreken worden bezocht, hetzij op de fiets hetzij met de auto, dat laatste met zijn vaste grenspalenmaat Frans Meeus die al even begeesterd is. De laatste jaren richt hij zich met name op allerlei 'binnenlandse' grenspalen. Zijn grootste vondst: een tiendpaal bij Oostburg. Een intervieuw in De Stem is dan welverdiend: zie het artikel of ga meteen genieten op zijn twee sites: http://picasaweb.google.nl/aafko.tuin/ en http://picasaweb.google.com/joke.tuin

Bezorgdheid om gp364a
Oktober 2011. In Zeeuws-Vlaanderen bleek in september een van de drie grenspalen van de zgn. drieling van Retranchement verdwenen. Het ging om gp364a, de meest zuidelijke van de drie. Toen in 1843 de grenspalen tussen Nederland en België geplaatst werden, vormde op dit punt het Zwin de grens. Daarom werd op beide oevers een grenspaal geplaatst: gp364a op de Belgische kant en gp364b in Nederland. In 1869 was het Zwin ingepolderd en werd op de grenslijn zelf gp364 geplaatst als derde grenspaal. Dat verklaart ook het jaartal 1869 op de palen. De bewoners van Retranchement maakte zich zorgen om deze toeristische trekpleister. Maar dat was niet nodig, het bleek dat de gp was omgevallen en door de provincie in een depot werd opgeknapt. Men wil de grenspaal nu wat verder weg en veiliger in een berm te plaatsen. Foto: gp364a lang geleden toen ik nog pijp rookte. Achtergronden: zie  Peter Dirven's site

SMS-grensstenenroute in gebruik genomen.
21 September 2011. Een uniek project in Twente: een fietsroute langs 30 historische grenspalen. Door middel van sms'jes kunnen de toeristen ter plekke meer informatie krijgen of een spannend grensverhaal. Diverse historische verenigingen werken hier aan mee, waaronder de Heimatverein Alstätte, Historische Sociëteit Enschede en het Culturhaus Ahaus. Zie dit Youtube-filmpje voor meer informatie. Folders zullen binnenkort verkrijgbaar zijn.



Beste studie over Baarle-enclaves  nu online
Juni 2011. Het is eigenaardig dat de grootste kenner van de enclaves van Baarle een Australiër is. Brendan Whyte, verbonden aan de universiteit van Melbourne , is al decennia gefascineerd door enclaves. Een eerdere studie ging over de honderden enclaves  van Cooch Behar in India / Bangladesh.  Zijn monumentale werk  over de Baarle-enclaves verscheen in  2004 onder de mooie aanhef "Én territoire Belge at à Quarante Centimètres de la Frontière".  Het boek bevatte o.a. kaartmateriaal op kadasterniveau van alle enclaves. Sinds kort is het boek gratis te downloaden:  klik hier en klik op die pagina op het kleine .pdf-icoon, niet het grote.
Ik was het vergeten maar er staan zelfs een paar foto's van mij in.  De foto van enclave H22 bleek in latere jaren niet juist, zie deze webpagina voor de goede foto.

Grenspalen Aamsveen gespaard gebleven
Juni 2011. Het voorjaar van 2011 was uitzonderlijk droog en verschillende natuurgebieden in Nederland  gingen in vlammen op.  Dat gebeurde ook in het Aamsveen onder Enschede. Dat gaf zorgen want er staat een reeks grenspalen in dit grensoverschrijdende gebied. Enkele daarvan staan in dit veengebied op hoge sokkels. Na de brand gingen verschillende lokale grenspalen-liefhebbers kijken maar de grensstenen hadden niet onder de brand geleden. Alsof de brand aan de grens gestopt was. Een uitgebreid verslag door Dick Waanders is te lezen op zijn website.

 Sjans tussen kadaster en grenspaalliefhebbers?
Mei 2011. Ook op deze site werd nog wel eens gemopperd op het Nederlandse kadaster. Om de drie jaar zijn zij verantwoordelijk voor de grensmarkeringen langs de Duitse grens. De grenspalen leken echter de dupe  te zijn geworden van de privatisering van het kadaster. Maar het tij lijkt gekeerd en we vermoeden dat de benoeming van Louis Minnebach - zie hieronder, sept. 2010 - hier alles mee te maken heeft.  In april heeft een groep grenspaalliefhebbers onder aanvoering van Herman Posthumus een 'schouw' gedaan van de grenspalen tussen  de Hasseberg en Bourtange.  Ze waren daartoe uitgenodigd door het kadaster die hun gps-coördinaten verstrekte. De op- en aanmerkingen - verdwenen paal hier, scheefgezakte paal daar - worden door het kadaster serieus meegenomen, zo is de indruk. Een mooi begin van wat een vruchtbare samenwerking kan worden.

Grenspalen-festijn in Overslag op 16 april
(april 2011) Overslag in Zeeuws-Vlaanderen is de kleinste kern van Terneuzen en wordt doorsneden door de grens.  De grenspalen 298 en 299 staan tegenover elkaar langs de doorgaande weg richting België. Die tweeling is de inspirator van de kersverse slogan van  het dorpje: "Overslag, Grenzeloze Tweeling".  En dat moet gevierd worden. En wel op zaterdag 16 april: het begint om 15.00 op het Kerkplein met een onthulling van een beeld en twee informatieborden over de (grens)geschiedenis.  Voorafgaand wordt de Belgische douane "heropend" en kun je een 'paspoort' ophalen voor de onthulling.  Dan gaat het over een gloednieuwe loopbrug naar gp297 en alles wordt afgesloten om met een pint in het café. Zie voor een radio-interview met welbespraakte initiatiefnemer John van Eck deze link. Het officiële programma kun je terugvinden op deze flyer. Op de foto zien we John van Eck trots bij een Oostenrijkse grenssteen met gp297 en de loopbrug op de achtergrond.

Grenspad Dollard - Vaals
(januari 2011) Dat pad bestaat helemaal (nog) niet  maar wordt geopperd door Harry van der Sleen in een alleraardigste tv-uitzending (terug te zien op deze webpagina ). Daarin vertelt hij - samen met Hyls Heeringa - over een grensbelevingsproject bij Enschede waarbij oude wandelpaadjes langs de grenspalen in ere hersteld worden.  Bijzonder is dat je middels sms-berichten en audio-info ter plekke informatie krijgt over stukjes grensgeschiedenis.  Hoogtepunt van de uitzending: een ontmoeting met een echte autochtoon op een oud commiezenpad. De ondertitelaar kan het niet meer volgen en meldt: "ZE PRATEN PLAT". Dat grenspad van het hoge Noorden tot aan Vaals, dat lijkt ons een goed idee.  Meer informatie over het project op deze deze site.

Een 'opstelletje'  over  de West-Brabantse grenspalen
(december 2010) Frans Meeus is in deze rubriek al vaker genoemd als dé kenner van de grenspalen in West-Brabant.  Hij heeft voor zijn heemkundige vereniging een uitstekend artikel geschreven over de grenspalenreeks 257-269.  In dit "opstelletje" - aldus Frans - geeft hij naast een algemeen geschiedkundige achtergrond, per grenspaal uitleg over bijzonderheden en wederswaardigheden.  Het artikel is opgenomen in het  Het Grenspalenarchief

Grenspalenboek van Herman Posthumus verschenen
(november 2010)  Op 24 november presenteerde onze grenspalen-voorman in het noord-oosten zijn boek: "Op zoek naar grenspalen :  wandelingen langs de grens van paal tot paal".  Websites over grenspalen zijn er intussen genoeg maar een boek weten te schrijven én te publiceren, da's andere koek.  Herman heeft dat voor elkaar gekregen met veel vakkennis en talloze verkenningen in de grensstreek tussen Coevorden en de Dollard.  Naast de historie wordt vooral aandacht gegeven aan wandelbeschrijvingen langs de grenspalen.  Die kun je hiermee gemakkelijk vinden én afvinken op een lijstje achterin het boek.  Bijgaande foto is van Ad Rombouts. Zie voor meer gegevens de Literatuur-pagina

Grensboei in de Schelde in beeld
(november 2010) Peter Dirven is welhaast de meest actieve grenspaalliefhebber die we kennen.  Dan struint ie langs de Belgisch-Duitse grens, dan duikt ie weer op in de Prosperpolder, dan neemt ie ons mee op een boerenkar door Baarle en nu heeft hij de boot genomen.  En wel naar de boei die het knikpunt van de grens aangeeft in de Schelde bij Antwerpen.  Om precies te zijn: het noordelijke knikpunt in het verlengde van de grenspalenlijn 264-269.  Nu liggen er meer boeien in de Schelde maar dit is de enige die op de grens ligt, aldus Peter. Eerder was daar alleen een foto van bekend van wijlen Co Bieze.  De foto is van Peter. Zijn website: www.grensmarkeringen.be

Gp164 afgebroken
(oktober 2010) Een fraaie grenspaal langs de grens tussen Drenthe en Duitsland, jaren geleden al in schokvast beton gezet ter bescherming. Bijgaande foto is uit 2002. Dat beton heeft niet mogen baten want Herman Posthumus trof hem onlangs aan, afgebroken en naast het voetstuk.  Hij vermoedt dat een landbouwvoertuig een en ander veroorzaakt heeft en hoopt op een spoedige redding door het kadaster.

Gp097 vervangen
(oktober 2010) Gp097 langs de Duits-Overijsselse grens bij Bruinhaar is in november 2004 gestolen. Zie deze pagina  voor oude foto's.  De Overijsselse grenspaalkenner Dick Waanders meldde dat de grenssteen pas geleden is vervangen door een gloednieuw granieten exemplaar.

Prosperpolder in ontpoldering, hoop voor Hedwigepolder
(oktober 2010) In oostelijk -zeeuws-vlaanderen is  men hard bezig de Belgische Prosperpolder te ontpolderen. Peter Dirven van www.grensmarkeringen.be  deed in augustus verslag. Op het plattegrondje (met dank aan Peter) gaat het om het blauwe gebied. Achter Doel lag al de nieuwe zeedijk, de boerderijen waren deels al afgebroken en voor de laatste keer werd er geoogst.  Een spookachtig gezicht, aldus Peter.  Het lot van tussensteen  Gs 296Aa is zeer onzeker maar de hoofdpalen 296A en 296B blijven op een dijk staan. Voor de Hertogin Hedwigepolder aan de Nederlandse kant daagt weer enige hoop. Het kersverse kabinet wil namelijk opnieuw de alternatieven onderzoeken, dit tot ontzetting van de Vlaamse bestuurders.

Grensbewaking door varkens
(september 2010) Herman Posthumus uit Emmen is een grote grenspalenkenner en -voorvechter. Zijn werkgebied is vooral de Duitse grens langs Overijssel, Drenthe en Groningen. Dit jaar heeft hij zijn tweede tocht georganiseerd voor grenspaalliefhebbers. Een select gezelschap ging  op pad in het Europark bij Coevorden. Op dit grensoverschrijdende industriepark is de laatste jaren veel heen en weer gesjouwd met grenspalen. Verdween de grenslijn eerder zowat uit beeld, nu streeft men weer naar herkenbaarheid van de grens in het landschap. Ook heeft Nederland hier een territoriaal conflict met de Vrijstaat Beukeveld.  De grenspalen 145-145III bleken 'bewaakt'  te worden door Bunte Bentheimer Schweiner.  Ad Rombouts doet uitgebreid verslag op http://www.adenlenie.nl/?p=9114 , de foto is van hem.

Een droombaan
(september 2010) Louis Minnebach is een oude bekende in onze grenspaalkringen.  Dat hij een bijzondere interesse heeft in grenspalen vinden wij maar  heel gewoon.  Maar Louis heeft iets extra's : hij zit dicht bij het vuur en dan bedoelen we Het Kadaster. Onlangs mailde hij trots  dat zijn hobby nu zijn werk wordt bij het kadaster. Hij gaat voor Kadaster Nederland alle werkzaamheden rondom de Rijksgrenzen coördineren.  Zijn eerste wapenfeit: standaardisering van de nummering van de Belgisch-Nederlandse grenspalen.  Aan de gietijzeren hoofdpalen 1 tm 369 zijn namelijk in de loop van de tijd enkele  gietijzeren exemplaren toegevoegd.  Daarnaast zijn er heel veel ongenummerde stenen tussenpalen.  Welnu: de extra gietijzeren palen krijgen een hoofdletter na het nummer, bijv. 269A (die letters hebben ze ook fysiek). De stenen tussenpalen krijgen een kleine letter als aanduiding, bijv. 12a. Een stenen tussenpaal na 269A krijgt de aanduiding 269Aa. Dan hebben we nog de dubbele gietijzeren palen langs de grensmaas met hetzelfde nummer: die worden aangeduid met bijv. 108 (B) en 108 (N).

Grenspalen 108, 109, 117 en 118 herplaatst
(juli 2010) De Grensmaas gaat op de schop en daar is men hard mee bezig.  Zie ook het eerdere bericht "Grenspaal op een voetstuk" uit febr. 2009  over de grenspalen 117 & 118.  Peter Dirven meldde me in juli dat die eindelijk herplaatst zijn.  Dat geldt ook voor de grenspalen 108 en 109 meer naar het zuiden. Bijgaande foto van gp108 (B) is van Peter, kijk ook op zijn site:  www.grensmarkeringen.be
Eerste grenspaal tussen Holland en Brabant onthuld
(juni 2010) Een bijzonder project. Bij het dorpje 's Gravenmoer (ten n.o. van Breda) werd op 12 juni de eerste van tien houten grenspalen onthuld. Grenspalen op de historische grens tussen Brabant en Holland en bedoeld om dat stuk cultuurhistorie in herinnering te houden.  De grens liep destijds slingerend over dijkjes met aan de Hollandse kant een polderlandschap en aan de Brabantse kant de zandgrond-akkers.  De eikehouten palen zijn versierd met de Brabantse en Hollandse leeuw.  Zie de website van Rien de Schipper: http://nbwmpalen.blogspot.com/

Tussenpalen in Zeeuws-Vlaanderen in ere hersteld
(mei 2010) Van Maurice Kindt - grenspaalvoorvechter in Zeeuw-Vlaanderen - kregen we via via bericht dat de tussenpalen 307a en 37c in de buurt van Zelzate respectievelijk opgegraven en rechtgezet zijn.  Het wordt niet duidelijk of dit een privé-initiatief is of geregisseerd van hogerhand. Hoe het ook zij, we juichen dit soort herstelacties natuurlijk toe. Zie voor de oorspronkelijke situatie  deze webpagina van Peter Dirven. Van wie bijgaande foto is, weet ik niet maar ik hoop op een 'geen bezwaar'.

Het kadaster heeft spijt
(april 2010)  Bij Coevorden is een grensoverschrijdend industrieterrein aangelegd. Grenspalen staan dan maar in de weg.  Ze werden dan ook rücksichtslos uit de weg geruimd.  Maar enige historisch besef brak toch door en men besloot de verwijderde grenspalen terug te plaatsen langs een weg. Niet op de grens zelf maar als een soort monument.  Van de 15 grenspalen uit reeks 139-145c stond in 2008 alleen 145-de nog op de oorspronkelijke plaats. Maar het tij is kerende en Herman Posthumus meldt dat het kadaster nu weer bezig om de palen op de oorspronkelijke locaties terug te plaatsen. Het overzicht uit 2008 is te vinden op deze pagina ,  een meer  geactualiseerd beeld op de site van Ad en Lenie Rombouts

Zeeuwse grenspalen bedreigd
De Hedwigpolder in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen is al eerder aan bod gekomen. De ontpoldering ervan zou eerst niet doorgaan maar lijkt er nu toch van te komen. De gevolgen voor de grenspalen aldaar lijken beperkt te zijn omdat ze vooral op dijken staan. Aan de andere kant van Zeeuws-Vlaanderen dreigt echter ook iets:  een groots natuurplan om het Zwin uit te breiden naar haar vroegere loop richting Brugge. Niks mis mee maar hoe zit het met de grenspalen daar? Gp369 is al op de Nederlandse dijk geplaatst - ver van haar natuurlijke habitat, de grenslijn -  en nu dreigt hetzelfde te gebeuren voor gp365 tot gp368.
In http://www.mervlaanderen.be/uploads/merntech578.pdf lezen we pag. 43:  "het belangrijkste bouwkundig erfgoed binnen het gebied zijn de 19de eeuwse grenspalen. Er dient nagegaan te worden in hoeverre de grenspalen in situ kunnen worden bewaard. Indien dit niet het geval is, dienen ze, net zoals dit reeds eerder gebeurde met andere palen, verplaatst te worden naar de dijk."

Gp224 ingewijd
17 maart 2010. Uw webredacteur was aanwezig bij de inhuldiging van de vernieuwde gp224 bij Zundert. Van de oude gp224 was alleen de voet nog over en terecht dat ie vervangen is door een nieuw exemplaar. Wel jammer dat ie verkeerd om is gezet (wapens naar het verkeerde land gericht) maar à la.  Er waren toespraakjes, er werden chocolaatjes uitgedeeld en de borrel après in Zundert maakte weer wat goed.  Een uitgebreid verslag is te zien op Peter Dirven's site: http://www.grensmarkeringen.be/herplaatsing%20224.htm

Gp020 is herplaatst
11 maart 2010.  Het was een bijzondere bijeenkomst, de herplaatsing van Neerlands oudste grenspaal.  Zie ook het vorige bericht.  De steen kreeg met jenever zijn tweede doop en staat nu op een veiliger plek maar nog steeds op de grenslijn. Ad Rombouts - een van onze actiefste grenspaalzoekers - maakte een mooi filmpje van de plechtigheid. Je kunt goed zien hoe groot en massief de steen werkelijk is. De film staat op Youtube: http://www.youtube.com/watch?v=aDSWKNxVZRo

Neerlands oudste grenspaal wordt herplaatst
Maart 2010. Grenspaal 20 langs de Duitse grens in Twente is de oudste grenssteen van Nederland. Co Bieze - Neerlands grenspalenpionier - meldde hierover: "Grenssteen 20 is inderdaad de oudste aanwezige en bewerkte grenssteen. De wijze van het aanbrengen van de penningen, die voorkomen op het wapen van het graafschap Bentheim duiden vermoedelijk op een datering uit de tweede helft van de 15e eeuw. Er worden nl 19 hele penningen op het wapen afgebeeld. Vanaf rond 1500 is men begonnen met het afbeelden van 17 hele penningen en twee halve penningen." Deze grenssteen verdween plotseling in 2007. Hij leek gestolen maar bleek door de gemeente Bentheim veilig gesteld te zijn. Bouwverkeer zou de zandstenen grenssteen kunnen vernielen en dat was de reden. Op 11 maart 2010 wordt hij teruggeplaatst om 10 uur, zo wist Harry van der Sleen -grenspalenvoorvechter in Twente - ons te melden. Hij komt - om beschadiging te voorkomen - een aantal meters verderop te staan maar wel op de grenslijn.

Mini-grenspaaltjes: de collectie van Frans Meeùs
Maart 2010. Hieronder kwam de mini-grenspalen-collectie van Harry van der Sleen aan bod. Frans Meeùs heeft ook een collectie maar met dit verschil: hij maakt ze allemaal zelf!  En de collectie is zeer divers. Heel bijzonder. Hij stuurde bijgaande foto en vertelde: "momenteel komen er nog weinig bij omdat ik geen gegevens meer heb over andere palen of stenen (lengte-breedte-hoogte-materiaal enz.).  Ook mijn kast die ik er voor maakte is vol. Ik maak gewoonlijk exemplaren van schaal 1:10 of 1:5 maar wijk soms af als het beschikbare materiaal dat ik heb daarom vraag".
Je kunt de steentjes, meestal uit arduin, zien op deze webpagina

Bermpaaltjes rond grenspaaltjes
Februari 2010. Het Duitse kadaster heeft drie jaar lang voor het grenspalenonderhoud gezorgd langs de Nederlands-Duitse grens.  Nu (2010-2012) is het Nederlandse kadaster weer aan de beurt.  In de laatste maanden van 2009 hebben de Duitsers hard gewerkt om paaltjes recht te zetten, te repareren enzovoorts. Zie ook het item "Tien procent van de grensstenen verdwenen" hieronder.  Wij vinden dat het Duitse kadaster serieus werk maakt van het grenspalenonderhoud.  Maar om de zichtbaarheid en vindbaarheid van de grenspalen te vergroten zijn ze begonnen met het plaatsen van bermpaaltjes bij de grensstenen.  Herman Posthumus uit Emmen (bijgaande foto is van hem) meldde dat als eerste en Harry van der Sleen bevestigde dat vanuit Twente.  We hebben nog een idee in welke mate dit is doorgevoerd. Wel geeft het een ambivalent gevoel: we willen enerzijds bescherming van de grenspalen maar anderzijds wordt de esthetische beleving van deze cultuur-historische monumenten een stuk minder met twee bermpaaltjes ernaast.

Gp224 verkeerd herplaatst
December 2009.   Begin december is de gloednieuwe gp224 (onder Breda) geplaatst ter vervanging van zijn oude gespleten voorganger. Zie ook het bericht  "Gp224 ligt al klaar" hieronder. De officiële onthulling  zal naar verluid in februari 2010 plaatsvinden. Reden voor blijheid onder grenspaalliefhebbers.
Aafko Tuin, Peter Dirven en Frans Meeus  hebben de nieuwe paal bekeken.  Ze zijn echter niet zo tevreden over de afwerking:  naden en bramen zijn niet weggeschuurd en nog duidelijk zichtbaar. We zien hier ook weer het eigenaardige cijfer 2 terug die we meer gezien hebben op recent gegoten grenspalen. Maar wat erger is: de paal is 180 graden verkeerd geplaatst: het Belgische wapen is naar Nederland gericht,  het Nederlandse wapen naar België.
Aafko geeft een goed  fotoverslag op http://picasaweb.google.nl/aafko.tuin/NieuweGP224# . Van hem komt ook bijgaande foto.

'Grenzsteinklau im Emsland'
December 2009. Het krantenbericht in het vorige item bracht de Duitse regionale tv NDR Fernsehen op een idee. Ze maakte een nieuwsbericht over het werk van het Duitse kadaster t.a.v. het grenspalen-onderhoud. En dat geeft een mooi inkijkje in wat er allemaal komt kijken om grenspalen op te meten en te vervangen.  Kijk op:
http://www3.ndr.de/sendungen/menschen_und_schlagzeilen/media/menschenundschlagzeilen304.html

Wie Holland einen Meter größer wurde
24 november 2009.  In een artikel met bovenstaande titel in de "Grafschafter Nachrichten"  wordt een illegale verplaatsing van een grenssteen gemeld in 1989. En het ging nog wel om een hele bijzondere grenssteen: gp160 IV die gemetseld in bakstenen op een eikehouten plateau stond. Hij behoorde tot een reeks van 5 tussenstenen die in 1903 werden geplaatst, daarvan is alleen gp160 I nog intact.  Zie het item "Man en paal" hieronder.
Het plateau van gp160 IV stortte in 1989 in elkaar.  Maar toen de grenscommissie een officiële inspectie deed, bleek dat de grenspaal weer keurig ingegraven was.  Echter niet op de grenslijn maar 1 meter ernaast, naast de brokstukken van het plateau.  Ze hebben 'm daar maar laten staan.  Wel kwam er een plaatje op dat de grens 1 meter ernaast liep,  een plaatje dat al snel verdwenen was.  Ook de paal zelf is nu verdwenen,  zelfs in de nummering is hij verdwenen. Alleen het  bakstenen voetstuk is er nog, weggezakt in de sloot.

Tien procent van de grensstenen verdwenen
24 november 2009. Controle en onderhoud van de Duits-Nederlandse grenspalen  worden afwisselend uitgevoerd door de Duitse en Nederlandse kadasters.  Vanaf 2010 is Nederland weer aan de beurt voor 3 jaar.  Het kadaster in het Duitse Meppen  blikt in een artikel in de "Grafschafter Nachrichten" terug op 3 jaren grenspaal-controle.  In hun rayon (Bad Bentheim - Rhede) bleken van de 543 grensstenen er maar liefst 53 verdwenen, 89 uitgegraven en 15 beschadigd te zijn.  Een treurige balans.

BELUX-gp136 als uitzichtspunt
Oktober 2009. Jos Goergen uit Luxemburg is een geval apart. Enkele jaren geleden  ging hij zich interesseren voor de gietijzeren grenspalen tussen Belgie en Luxemburg en daarna was hij niet meer te stoppen. Hij liet nr. 1 (tripoint BELUFR) opgraven en in ere herstellen, heeft intussen een boek gepubliceerd en  had dit najaar  een minicongres voor ogen. Zijn laatste wapenfeit: het in elkaar timmeren van een platform rond grenspaal 136. Zo heb je een mooi uitzicht over  een grensoverschrijdend natuurgebied.  Onthulling op 13 november met burgemeesters erbij, heeft Jos ook nog geregeld. (foto van Jos zelf)

Een goed & groen idee: wandelen over de grens
14 oktober 2009. Het ministerie van landbouw  heeft vijf goede groene ideeën uitgekozen om te ondersteunen. Zo wil men de betrokkenheid van de burger met het eigen landschap stimuleren. Een van de uitgekozen ideeën is die van de Historische Werkgroep Enschede, zo meldt ons Harry van der Sleen.
De werkgroep wil oude grensstenen herstellen langs een groot gedeelte van de Duits-Nederlandse grens  en er wordt hard gewerkt om landschapselementen langs de route te herstellen. Elke steen heeft zijn eigen spannende verhaal wat het ook voor de jeugd interessant maakt. Door de verspreide ligging en lengte van het traject zijn veel partijen betrokken. De werkgroep legt contact met de terreineigenaren en gaat het plan zelf uitvoeren.  Kijk verder op:  deze link

Van grafzerk tot grenssteen
Oktober 2009.  Frans Meeùs heeft het opnieuw gedaan maar nu weer anders. We kennen hem van veelsoortige grenspaalkopieën: klein, groot, van ijzer, van hout en vooral - zijn ware specialiteit - van steen.
Op deze fotopagina zien we uitgebreid gedocumenteerd hoe hij uit verschillende stukken steen - waaronder van een grafzerk - een tussensteen weet te fabriceren.  En die pronkt weer naast zijn replica van een gietijzeren grenspaal. (foto van Frans zelf)



Minigrenspalen geliefd bij grenspaalliefhebbers
September 2009. Zelf heb ik intussen een kleine verzameling van grenspaalreplica's opgebouwd: van hout, arduin, als kaars of van gips.  Leuk voor op de schoorsteen. En Harry van der Sleen - grenspaalvorser in Twente - doet hetzelfde maar zijn verzameling is diverser. We zien op de foto vooral Duits-Nederlandse grensstenen maar ook een Belgisch-Nederlandse grenspaal en een Drents-Overijsselse provinciepaal.  Wat mij echter vooral jaloers maakt is zijn replica (4e van links) van de befaamde driehoekige Drilandsteen bij Losser.  Misschien is die nog te verkrijgen via het Drilandmuseum in Gronau.

Gp224 ligt al klaar
September 2009. Het erbarmelijke lot van gp224 (onder Breda) is vaak besproken in onze kringen. Grenspalen raken wel vaker beschadigd maar deze was rond 2002  finaal afgebroken. Vervanging is regelmatig aan de orde gesteld bij de verantwoordelijke notabelen en gelukkig  zien we de laatste jaren dat men meer verantwoordelijkheid neemt. Peter Dirven - beide foto's zijn van hem - meldt dat een nieuwe gp224 klaarligt en binnenkort geplaatst zal worden.

Herplaatsing grenspalen Fryslan-Drenthe
11 september 2009. Herman Posthumus - grenspaalvoorvechter in het noorden van het land - werd uitgenodigd bij een herplaatsing van een paar provinciale grenspalen na restauratie.  Het ging om de palen 116, 117 en 118, nabij het Fochteloer Veen. De palen 116 en 118 zijn enkele meters van de oorspronkelijke lokatie geplaatst om ze beter zichtbaar te laten zijn. Er zijn beveiligingen aangebracht waardoor ze moeilijk door souvenirjagers zijn mee te nemen.  Een en ander is onderdeel van een groter grenspaal-restauratieproject langs de Fries-Drentse grens. Een project dat  overigens alleen door de provincie Friesland betaald wordt. De foto is  van Herman.


Unieke grenswandeling bij Lobith
Augustus 2009. De gemeente Rijnwaarden organiseert in het kader van de  Open Monumentendagen op 12 en 13 september een bijzondere grenswandeling.   Rond het traject gp663 -664 is een begeleide wandeling uitgezet waarbij oude herinneringen worden opgehaald en een tentoonstelling van oude kaarten te zien is . Via een tijdelijke loopbrug kan de Oude Rijn worden overgestoken worden.  Er zijn vier wandelingen op zowel zaterdag als zondag.  Lees voor meer toelichting en alle praktische details: persbericht-omd-2009-rijnwaarden.pdf

Emoties rond een grenspaal
Augustus 2009. De grens heeft geschiedenis en grenspalen zijn vaak  de ankerpunten in die geschiedenis. En dat kunnen ook heel persoonlijke geschiedenissen zijn.  Ik kreeg door ene Gert Mulder een foto toegestuurd van grenspaal 792C tussen Winterswijk en het Duitse Vreden.   Een mooie oude steen die wat verscholen in de berm staat.  Gert schrijft "voor mijn vader was dat het eerste Nederlandse teken na een lastige periode van tewerkstelling (Arbeitseinsatz) in Duitsland in de Tweede Wereldoorlog".

Bergeijk koestert haar grenspalen
29 juli 2009. De Brabantse grensgemeente Bergeijk doet echt haar best.  In november 2008 werden gp192 en gp193 vervangen (zie hieronder bij  "Grenspaal 193 onthuld: 'grenspaalspotters' blijken populair").  En nu zijn gp194 en gp195 aan de beurt voor een opknapbeurt, zo lezen we in het Eindhovens Dagblad:
De restauratie maakt onderdeel uit van het beleid van de provincie Noord-Brabant en de Belgische provincie Limburg om de grenspalen in stand te houden. "De palen staan er al sinds 1843", zegt de Bergeijkse burgemeester Driek van de Vondervoort. Hij denkt ze in te kunnen zetten als toeristische attractie in de gemeente. "Ik zou er een product van willen maken. Er is al een wandelroute langs de grens, maar misschien kunnen we ook iets met fietspaden."

Grenspalen krijgen een schilderbeurt in Oost-Zeeuws-Vlaanderen
HULST, dinsdag 14 juli 2009 (PZC) Voorbijgangers zagen afgelopen week tot hun verbazing dat de wapens op de palen bij de verschillende grensovergangen volledig zijn afgedekt en rondom afgetaped. Volgens een woordvoerder van de provincie, die de grenspalen beheert, is er een goedje op de wapens gesmeerd, dat de verflagen er af moet bijten. "Want door alle schilderlagen worden de wapens steeds minder goed zichtbaar." Het afbijtmiddel moet er een week opzitten, waarna de palen geschilderd kunnen worden. Het gaat om de grenspalen vanaf de Hedwigepolder tot Koewacht.

Peel-grenspalen: project afgerond
Juni 2009. In relatieve media-stilte is dit project op  24 juni feestelijk afgesloten.  Het ging om het herstellen van bestaande grenspalen en  plaatsen van replica's op de oude staatsgrens tussen Pruissen en Nederland.  Tegelijkertijd werden deze zes grensstenen - oorspronkelijk uit 1716- toeristisch toegankelijk gemaakt met toegangspaden en informatieborden.
 Intussen is in het informatiecentrum van het gemeentehuis te Venraij een expositie te bezichtigen over deze grenspalen Er hangen kaarten met informatie over de grenspalen, documenten en foto’s over de strijd om de Peel.  De expositie duurt tot 30 augustus.
Meer informatie is te vinden - o.a.met een prima folder - op:  http://www.deurne.nl/index.php?simaction=content&mediumid=2&pagid=84&stukid=2463

Dé dukdalf revisited
Juni 2009. De laatste genummerde grenspaal langs de Duits-Nederlandse grens is gp203II, die staat op de dijk bij de Dollard. Maar er is nog een allerlaatste - ongenummerde - grensmarkering: een dukdalf in het midden van de Dollard.  We herinneren ons de heroïsche tocht van Harry ten Veen en companen in 2002 over het ijs naar deze dukdalf  (http://home.planet.nl/~veenhh/borderland/nederland/de-nl-dollard.htm ).  Harry ging op 27 juni opnieuw maar nu samen met welbekende grenspaal-coryfeeën als Ad & Lenie Rombouts, Harry & Dick van der Sleen en  Herman Posthumus.  Ze hadden een boot geregeld die hen tot aan de dukdalf bracht. Het was  een onvergetelijke tocht, aldus Ad Rombouts.  Op de foto (van Ad)  zien we  Harry en Ad op de dukdalf. Na dit succes overweegt men zelfs  een ... wadlooptocht naar deze markering.

Grenspaal 352 staat verkeerd
MALDEGEM, 27 juni 2009 (Nieuwsblad.be) - Het gemeentebestuur besliste in maart om een stukje grond, gelegen langs de Meulekreek, te verkopen aan de uitbater van restaurant De Tol in Eede (NL), om hem de mogelijkheid te geven aan te sluiten op het Belgische aardgasnetwerk. De landmeter stuitte bij haar onderzoek echter op een aantal problemen. Zo bleek onder andere dat de grenspaal aan de Meulekreek op de verkeerde plaats staat. De gemeente gaat nu een stukje grond op een naburig perceel verkopen, met als gevolg dat de gasleiding iets verder moet doorgetrokken worden.  NB: het gaat om gp352.

Grenspalen voorlopig veilig in Zeeuws-Vlaanderen
April 2009. De  Zeeuws-Vlamingen vierden feest op 17 april 2009:  de  ontpoldering van de  Hertogin Hedwigepolder aan de grens bij Doel gaat vooralsnog niet door.  En daarmee zijn de grenspalen 269A en 296B ook weer veilig. Een en ander was bedoeld als natuurcompensatie voor de het uitbaggeren van de Schelde maar minister van Landbouw Verburg erkent het maatschappelijk verzet tegen het onder water zetten van landbouwgrond.  Ze heeft een alternatief plan maar moet dit wel eerst aan de Europes Commissie voorleggen ter goedkeuring, anders gaat de  ontpoldering alsnog door.  

Nederland  illegaal vergroot
April 2009.  Je begint een B&B vlak over  de grens bij  Zeeuws-Vlaanderen,  hoort van  het Nederlandse overheidsadvies om in eigen land op vakantie te gaan en bedenkt een promotiestunt.  Zo moet het gegaan zijn bij het Evert en Marleen van Wijk die de landelijke pers ( http://www.ad.nl/binnenland/3117490/BampB_verlegt_de_grens.html ) wisten te halen met deze grap.  Ze kochten een namaak-grenspaal,  plaatsten die voor hun B&B en verklaarden het tot Nederlands grondgebied.  Zie ook hun website: http://www.landseinde.be/foto.html waar bijgaande foto vandaan komt.

Grensstenen worden in Hengelo zichtbaar
HENGELO, 20 maart 2009 (Tubantia). Hengeloër Gerrit Welberg probeert van alles om de Hengelose historie weer zichtbaar te maken. Op zijn initiatief werden door woningcorporatie St Joseph informatiebordjes geplaatst bij de markesteen die in het parkje bij de Lijsterstraat en wooncomplex Driemarken ligt. De steen markeert de grens tussen de marken Klein Driene, Groot Driene en Woolde. Welberg hoopt dat dergelijke zichtbare brokken geschiedenis allemaal worden voorzien van dergelijke bordjes die overigens ook in Enschede worden gebruikt om grensmarkeringen aan te duiden.

Man en Paal
Februari 2009. Elke grenspaalliefhebber heeft zo zijn eigen voorkeuren. De een raakt verrukt van de gietijzeren grenspalen  verweven in het Zeeuws-Vlaamse landschap, een ander zwijmelt weg bij die fraai gebeeldhouwde exemplaren in Twente.  Maar sommigen werpen zich op als regelrechte beschermheer van  een grenspaal of grenspaalreeks. Frans Meeùs bekommert zich bijvoorbeeld om de Puttense tussenpaaltjes en Hans Hermans is de advocaat van de vervreemde  gp213 bij Heerlen.
Herman Posthumus uit Drenthe heeft gp160I in het Bargerveen geadopteerd. En dat is begrijpelijk.  Het is de enige nog volledige intacte grensmarkering van een bijzondere reeks van vijf tussenpalen die in 1903 werd geplaatst.  En dat bijzondere zien we op de foto.  Houten palen ondersteunen een platform waar de grenssteen stevig is ingemetseld, zo werd het wegzinken in het veen voorkomen.  Dankzij Herman is gp160I nu een provinciaal rijksmonument geworden. Hij poseert trots voor zijn grenspaal tijdens een grenspalentocht die hij op 28/2 voor ons organiseerde.  U begrijpt dat hij wat benauwd toekeek toen een van ons onbekommerd de stellage opklauterde.

Ad & Lenie, klaar met de klus
Februari 2009.  Ze zijn al vaker genoemd: Ad en Lenie Rombouts, het grenspalenechtpaar dat in recordtempo de grenspalen langs Nederland 'doen'.  Zij meldden op 19/2: "we hebben deze week onze missie volbracht en hebben heel de Duits-Nederlandse grens  bewandeld voor het opsporen van de D-Nl grenspalen. Op 7 januari 2006 zijn we begonnen bij grenspaal  592. Vandaag 19 februari zijn we geeindigd in Vreden bij grenspaal  792B ". En we zien ze hier op die laatste grenssteen (foto van Ad & Lenie zelf).
Maar een grenspaalspotter is nooit klaar want altijd zijn er wel palen die niet gevonden zijn of  verandert er wat.  Ze voegen er dan ook aan toe: "we zijn af en toe ook al bezig met een 2e ronde en zelfs een 3e ronde (nationaal Park de Meinweg) om de niet gevonden grenspalen alsnog te vinden" .

Grenspaal op een voetstuk
Februari 2009. De grensmaas gaat de komende jaren op de schop. De bedoeling is dat door aanleg van overvloeigebieden langs de Maas het risico van overstromingen minder wordt.  Die overvloeigebieden worden weer stukjes natuurontwikkeling en het hele project wordt weer gefinancierd door het opgegraven grint. Maar wat gebeurt er met de grenspalen die langs de oevers staan?  We wisten er weinig van maar onlangs bleek dat ze geen stiefkinderen van het geheel worden.  Gp117 bij Stokkem staat nog  op de dijk maar die dijk wordt afgegraven. De dijk komt meer landinwaarts te liggen en gp117 verhuist mee. Maar dat moet wel officiëel met kadaster erbij en zo.  Vandaar dat ie nog op dit voetstuk staat, omringd door het wassende water. Met gp118 gebeurt overigens hetzelfde.

Een grensoverschrijdende woonzorgzone.
16 Januari 2009 (Nederlands Dagblad).  Het Nederlandse woonzorgcentrum in Dinxperlo en het Duitse in Suderwick zijn sinds kort met elkaar verbonden via een brug.  Het Nederlandse Dinxperlo en het Duitse Suderwick vormen een tweelingdorp. De grens loopt dwars door de twee plaatsen heen. In theorie zijn het twee dorpen, maar in de praktijk loopt er van alles door elkaar heen. Zo wordt er samengewerkt op het gebied van politie, brandweer en onderwijs. Sinds kort werkt het tweelingdorp ook samen op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Het resultaat is een uitbreiding van het Nederlandse woonzorgcentrum Careaz Dr. Jenny en het nieuwgebouwde Bültenhaus in Duitsland. De twee zorgcentra zijn met een brug die over de grens heen is gebouwd, met elkaar verbonden. In de loopbrug is een restaurantje waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten voor koffie met koek of 'Kaffee mit Kuchen'.

IJspret
11 Januari 2009.  Nederland geniet van een ouderwetse vorstperiode.  De schaatsen uit het vet, de sleeën van zolder en de oorwarmers op.  De grenspaalliefhebber verkneukelt  zich echter ook om andere redenen want sommige onbereikbare grenspalen worden opeens bereikbaar. We herinneren ons nog de legendarische tocht van Harry ten Veen in 2002 naar de laatste grensmarkering van Nederland in de waddenzee  (http://home.planet.nl/~veenhh/borderland/nederland/de-nl-dollard.htm) . En diezelfde Harry was weer present bij een recente ijs-expeditie naar enkele tussen-grenspalen in het Witte Veen  (838C) en het Haaksbergerveen (832D en 832H) in Twente.
 Naast Harry (links) zien we op de foto vlnr Lenie Rombouts, Harry van der Sleen en Ad Rombouts, op het ijs rondom gp838Cc

De Vennbahn-palen geëxploreerd
December 2008. Enclave-liefhebbers vinden de Vennbahn buitengewoon intrigerend.  Een spoorlijn in Oost-België steekt enkele malen de grens over met Duitsland en komt dan met een boog weer terug. In 1920 werd bepaald dat de stukjes  spoorbaan in Duitsland Belgisch grondgebied zouden worden.  Zo ontstonden er vijf Duitse enclaves in België met soms erg complexe grenssituaties.  Voor grenspaalliefhebbers is weer bijzonder dat er langs die stukjes spoorbaan grenspalen geplaatst werden.  Op initiatief van Eberhard Gutberlett zijn er in 2008 twee tochten georganiseerd om al die grenspalen in beeld te brengen, een derde en laatste tocht zal in 2009 plaatsvinden.  Jannis Deeleman laat het allemaal zien op:  http://www.grenspalen.com/frame_30.html
 
Grenspalentocht tussen Drenthe en Overijssel
20 december 2008.  Tussen Drenthe en Overijssel  staan ijzeren grenspalen uit (waarschijnlijk) 1894, een reeks die de bijzondere aandacht heeft van Herman Posthumus en Harry ten Veen. Deze twee kwamen elkaar toevallig tegen in Oost-Groningen (op de grens natuurlijk) en besloten een gezamenlijke tocht te organiseren.  Uiteindelijk gingen 6 mannen en 1 hond op pad en er werden zelfs nieuwe grenspalen ontdekt.  Op deze foto(met de twee initiatief-nemers rechts)  zien we zo'n typische wit-zwarte grenspaal (foto van Rien de Schipper).  Een verslag staat op  http://www.grensmarkeringen.be/OverijsselDrenthe.htm

Project herplaatsing Peelpalen bijna afgerond
November 2008.  De provinciegrens tussen Noord-Brabant en  Limburg dwars door de Peel tussen Deurne en Venray is een eeuwenoude grenslijn. In 1716 was het de grens tussen Brabant (hoorde bij de Staten Generaal) en Gelre (toen in Pruissische handen), in dat jaar werden er 6 grenspalen geplaatst om een einde te maken aan allerlei grensconflicten.  Van die zes grenspalen zijn er nog drie oorspronkelijke palen over. In een groots opgezet project met veel partijen en veel subsidie  worden de grenspalen nu hersteld, herplaatst en toegankelijk gemaakt voor bezoekers.  Er is een uitgebreide projectopzet te downloaden vanaf http://www.streekhuisdepeel.nl:80/content.asp?kid=10004936&fid=-1&bid=10020939.  In 2004 hebben Jos Poels, Wilbert Janssen al een tocht gemaakt langs de Peelpalen: zie Het Archief 

Grenspalen in Prosperpolder - Hedwigpolder toch behouden?
November 2008.  Het plan om deze Belgisch-Nederlandse polder tegenover Antwerpen "terug te geven" aan de natuur lijkt onafwendbare trekken te krijgen.  Wij hebben niks tegen natuur - integendeel - maar het mag niet ten koste gaan van cultuurhistorische monumenten zoals .... grenspalen.  Volgens Frans Meeùs - heemkundige in Putte - lijkt de schade mee te vallen.  Op http://www2.vlaanderen.be/ruimtelijk/Nrup/00250/00268_00001/index.html  zag hij een toelichting (april 2008) waaruit hij kon" opmaken dat de dijken blijven bestaan en op termijn door de recreanten kunnen gebruikt worden. Mogelijk is het dan ook zo dat de 2 gietijzeren grenspalen, nr 269A op de Scheldedijk en nr 269B op de Hedwigedijk zouden kunnen blijven staan. Dan zou alleen tussensteen nr 269Ab gevaar lopen."


Wigboldstenen onthuld in Enschede
1 November 2006. Had nog nooit gehoord van Wigboldstenen maar Harry van der Sleen  - grenspaalhistoricus uit Enschede - meldde dat de gemeente op 6 replica's van haar oude Wigbold-grensstenen had geplaatst. Ze geven het oude wigbold van Enschede aan.  In Oost-Nederland was dat de benaming voor het buitengebied rondom een stad dat juridisch tot die stad behoorde en waar dus het stadsrecht gold.  Er is  een folder verkrijgbaar bij de v.v.v. Enschede met een wandelroute langs deze wigboldstenen.


Gp260b al snel weer ondersteboven
November 2008. Gp260b bij Putte onder Bergen op Zoom is een bijzonder exemplaar. En dat in een uithoek van de grens waar we nog een bijzondere reeks van tussenpaaltjes aantreffen, de befaamde Puttense tussenpalen tusen gp259 en gp260.  Gp260b is samen met gp260a in 1894  geplaatst omdat de grenslijn hier in 2e instantie minder duidelijk was dan in 1e instantie.  Deze twee grensstenen hadden een afwijkende vorm: cylindrisch met bovenop BN ingebeiteld.  Van gp260a ontbreekt sinds jaar en dag de top en gp260b  werd in 2006 vernield.  Door de inspanningen van Frans Meeús werd in 2008  een mooie replica geplaatst.  Maar die lag al weer snel ondersteboven, blijkbaar omver gereden door een Hummer of iets dergelijks. Hij is intussen weer overeind gezet (foto van Aafko Tuin).

Grenspaal 193 onthuld: 'grenspaalspotters' blijken populair
14 November 2008. Grenspaal 193 onder Bergeijk is al in oktober herplaatst (zie hieronder) maar op 14 nov. 2008 was de officiële onthulling en ondertekening van het proces-verbaal op een miezerige namiddag.  Burgemeesters, toespraakjes,  hapjes, drankjes. Goed georganiseerd en erg gezellig. En nog aardiger: we worden onderhand als grenspaalliefhebbers al apart uitgenodigd, genoemd en verwelkomd. En ook de pers is blij met onze aanwezigheid want zij vindt ons reuze interessant.  Dhr Kwinten van gemeente Bergeijk vertelde me dat er een goede bestemming gezocht wordt voor de oude betonnen gp192. Bijv. als vervanging van een van de verdwenen tussenstenen ter plaatse.

Tussenpaal over het hoofd gezien en bijna verdronken
November 2008.  In april 2007 was ik op zoek naar de tussenpaal gp172IV in de buurt van Ter Apel. Niet gevonden en toen maar een foto van "de plaats van".  Maar Herman Posthumus én Ad & Lenie Rombouts blijken hem wel gevonden te hebben. Hij is van de slootkant naar beneden gekukeld en ligt nog net boven de waterspiegel.  Goed werk van H&A&L.  Wat mij echter niet zo plezierde was dat deze tussensteen al te zien was op mijn foto van 'de plaats van',  zo ontdekte Herman.

Dodendraad in trek
November 2008.  Bij het Belgische dorpje Zondereigen onder Baarle is onlangs een stukje 'Dodendraad' nagebouwd om te herinneren aan dit vergeten stukje grensgeschiedenis.  Tijdens de eerste wereldoorlog bouwden de Duitsers een elektrische draadversperring langs de Belgisch-Nederlandse grens. Men wilde voorkomen dat nog meer Belgen zouden vluchten naar het neutrale Nederland.  Dit is geen unieke replica want onder Valkenswaard werd enkele jaren geleden bij gp174  ook al een Dodendraad nagebouwd.  En onlangs maakte de Belgische gemeente Assenede (bij Sas van Gent) bekend dat zij ook een dergelijke replica wil bouwen.

Weer een grenspaal in voortuin aangetroffen
Oktober 2008.  Op het platteland treffen we geregeld goed onderhouden grenspalen aan, zij het niet op de grenslijn maar in de voortuin van boerderijen.  Daar wil ik nog wel eens een overzicht van maken.  De laatste vondst is van het enthousiaste grenspalenechtpaar Ad en Lenie Rombouts die in het buurtschap Oosterse Bos bij Coevorden een oude gp154 (waarschijnlijk) aantroffen.  De bewoner vertelde dat de grenssteen destijds uit het Schoonebeekerdiep is gevist (foto Ad Rombouts).

Grenspaal 157 intussen opgesteld in museum
Oktober 2008. In 2006 is de historische grenspaal gp157 langs de Duitse grens bij Twist - oostelijk van Coevorden - door het Nederlandse kadaster geschonken aan het Duitse Emsland Moormuseum  in Geeste. Daar hadden wij als grenspaal-puristen allerlei vraagtekens bij. Gp157 was namelijk een van de weinige hamervormige grensstenen die overgebleven waren aan de noordelijke Duitse grens. Ze dateren uit ± 1784. Grenspalen horen immers op de grens en wie is het kadaster wel dat ze dit stukje cultuurhistorie kunnen wegschenken? Maar het feit ligt er. Onlangs ontving ik een foto van de plaatsing in het museum eind 2006 of begin 2007. Mooi doel voor een mooi tochtje naar het museum in 2009.



Gp192 en 193 vervangen
Oktober 2008. In de buurt van Bergeijk  waren tot voor kort twee bijzondere hoofdpalen van de Belgisch-Nederlandse grens te bezichtigen. Beide waren  namelijk van steen cq beton in plaats van gegoten ijzer. Gp192 was al in de jaren' 50 van de vorige eeuw vervangen door een betonnen exemplaar - uniek voor de BENL-hoofdpalenreeks - omdat de oorspronkelijke gietijzeren paal was gestolen voor zijn oud-ijzer waarde. Gp193 viel enkele jaren geleden om, werd opgeslagen bij de gemeente Bergeijk en tijdelijk vervangen door een klein stenen exemplaar.  Beide palen zijn eind september zonder enige ruchtbaarheid weer vervangen door gietijzeren exemplaren. Men was nl. bang voor diefstal zoals gp184 onder Valkenswaard twee keer overkwam (zie hieronder). Gp193 werd weer opgekalefataard en herplaatst en voor gp192 werd een nieuw exemplaar gegoten. De vervangen stenen exemplaren hebben intussen een semi-historische betekenis gekregen en we zijn benieuwd wat daarmee gebeurt.De foto van de herplaatste gp193 is van Ad Rombouts.


Grenspaal 292: gestolen, nagemaakt en na 11 jaar teruggevonden
Augustus 2008. Een bijzonder grenspaal-verhaal. Grenspaal gp292 aan het Perenboomsgat bij Koewacht in Zeeuws-Vlaanderen werd in 1997 door boeven afgezaagd en meegenomen. Hij werd na enige tijd vervangen door een nieuw exemplaar. Maar dan wordt in 2006 opeens een replica-afgietsel van gp292 ontdekt in een tuin bij Rijsbergen onder Breda. De eigenaar heeft hem - zo blijkt - gekocht bij een tuinbeelden-winkel in Roosendaal maar daar houdt het spoor op. Zie ook berichten hieronder.
Maar dan: in juni 2008 treft een inwoner van Bergen op Zoom een verroeste grenspaal aan bij een antiekzaak in de buurt (de foto is van hem). Hij gaat op onderzoek uit en concludeert dat dit de oorspronkelijke gp292 moet zijn. Hij checkt bij de politie of zijn aankoop legaal is en nu staat de grenspaal te pronken in zijn achtertuin (foto van Jannis Deeleman), wachtend op verdere restauratie. Het echtpaar is door dit alles begeesterd geraakt door ....grenspalen en zijn van plan alle benl-grenspalen te gaan fotograferen.

Co Bieze plotseling overleden
Op 10 mei 2008 is Co Bieze onverwachts gestorven. Co Bieze werd 87 jaar en laat een vrouw en zoon achter. Als grenspalen-'community' verliezen we onze nestor en vraagbaak. Ooit - in 1992 - was een artikeltje over zijn hobby de inspiratie voor mij om grenspalen te gaan 'bewandelen'. Later heb ik hem ook persoonlijk ontmoet en hem leren kennen als een gastvrije en erudiete man.
Co Bieze was een pionier in het grenspalenonderzoek, een passie die hij pas ontwikkelde na zijn pensionering. Hij was de eerste - voor zover bekend - die alle grenspalen langs de Belgische en Duitse grens opzocht en fotografeerde. Hij publiceerde artikelen en boekjes over grenspalen en organiseerde verschillende exposities in het Belasting- en Douanemuseum in Rotterdam. Zijn unieke archief zal ook naar dit museum gaan en gaat gelukkig niet verloren.
Ook in zijn laatste levensjaren bleef hij actief: via bijdragen aan onze internet-nieuwsgroep, het meewerken aan exposities en deelname aan onze grenspaaltochten. Op 11 mei zou hij nog meegaan met een tocht langs de enclaves van Baarle-Nassau maar hij heeft dat niet meer mogen meemaken.
Een recent interview met hem is te vinden op: http://www.opdegrens.eu/interview/cobieze.html
Ook verscheen er in 2007 een afscheidsinterview in nr. 41 van Impost, het blad van het belasting- en douanemuseum, zie: interview-cobieze-impost_41_p8-9.pdf

Grenspalen-meeting in Putte groot succes
Op 6 oktober 2007 kwamen 16 grenspaalliefhebbers bij elkaar in Putte onder Bergen op Zoom. Tot uit Friesland kwam men aangereisd. Een grenspalentocht georganiseerd door Jannis Deeleman en Frans Meeus die de reeks gp252-265 bestreek. Mijn drie hoogtepunten op deze mooie herfstdag: in ganzenpas langs de fameuze Puttense tussenpaaltjes die door Frans geadopteerd zijn, het bewonderen van de levensgrote gp-replica voor zijn huis en de tocht in een aftands busje met een half-blinde chauffeur over het Privaat Domein waar gp252-254 staan. Dat laatste had Jannis diplomatiek geregeld, van hem is ook deze groepsfoto.

Kees Hoeckx overleden
Kees Hoeckx is op 11 juli 2007 overleden op de leeftijd van 83 jaar. Afkomstig uit Huijbergen in West-Brabant maakte hij naam als amateurhistoricus en als dialectkenner. Wij kennen hem vooral als de auteur van het boek "Huijbergen, gespleten heerlijkheid : geschiedenis van de Huijbergse grenzen van 1335 tot 1987" waarin hij o.a. een wandeling beschreef langs de rijksgrens ter plaatse, langs alle grenspalen en -stenen. Hoeckx woonde letterlijk aan de grens, op de rand van zijn erf stond de tussenpaal Gp246g. Bij de herplaatsing van gp246 in 2004 was hij present en dit portret is van deze gelegenheid.

De soevereine staat Beukeveld
Juli 2007. Een curieus en ingewikkeld grensverhaal. Bij Coevorden wordt momenteel tussen de grenspalen gp139 en 146 een grensoverschrijdend industrieterrein aangelegd. De Nederlandse boerenfamilie Beukeveld bezit land aan beide zijden van de grens maar wordt door onteigening gedwongen dit te verkopen. Maar bij de notaris blijkt opeens dat het grondoppervlak van het Duitse perceel genaamd "Kamp Schipper" kleiner is dan in eerdere akten is aangegeven. Het betreft hier de opvallende lus of 'druppel' in de Nederlands-Duitse grens tussen gp142 en gp144 die omgeven werd door een greppel c.q. sloot. Nazaat Gerard Beukeveld voelt zich bekocht en m.i. is dat de kern van de hele zaak. Beukeveld concludeert dat er een strook niemandsland is (de helft van de sloot) waarvan de familie eigenaar is want niet door Nederland noch door Duitsland aangekocht. En dat is zo'n beetje 6x485 meter tussen gp142 en gp143. Hij probeert dat manhaftig te bewijzen op grond van oude kaarten en proces-verbalen. Ook baseert hij zich op het feit dat er ooit om onbekende redenen een tweede gp144 is geplaatst zo'n 6 meter van de oude en verzakte gp144. Hij roept de soevereine staat Beukeveld uit en kondigt olieboringen en belastingvrije casino's aan. Hij gaat zelfs verder en fantaseert openlijk over het opblazen van notabelen. Dat ligt tegenwoordig echter gevoelig en hij kreeg een veroordeling aan zijn broek. Hij lijkt voor een verloren zaak te vechten. Het hele gebied is intussen geëegaliseerd; de sloot en gp143 zijn verdwenen.

Grensstenenpad bij Coevorden geopend
Juni 2007. Op 29 juni is het grensstenenpad tussen Coevorden en Laar officieel geopend. De historische Vereniging van Coevorden en de Heimatverein Laar ontwierpen een wandelroute tussen de grenspalen 133 en 151. Een aantal stenen die vanwege het grensoverschrijdend industrieterrein Europark moesten verdwijnen, zijn op een alternatieve locatie terecht gekomen of worden daar in september alsnog geplaatst. Van de wandelroute is een boekwerkje gemaakt dat bij de VVV te verkrijgen is.

Jan Hellinx overleden
Mei 2007. De grootste grenspalenexpert van België is op 20 mei 2007 gestorven na een slepende ziekte. Jan Hellinx werd 73 jaar. Hij was een aimabele man met een brede interesse en een duidelijk maatschappelijk engagement. Als douane-ambtenaar ontwikkelde hij een grote belangstelling voor de grenspalen van België. Een en ander heeft geleid tot tientallen artikelen waarvan een gedeelte terug te vinden is in de literatuurlijst op deze website. Ook was hij mede-oprichter van het Douanemuseum in Antwerpen. Samen met E. De Keyzer was hij bezig met het schrijven en samenstellen van het "Belgisch Grenzenboek" In 2005 of 2006 is daar mogelijk een eerste versie van uitgegeven door het Douanemuseum. Laatste nieuws (juli 2007): het boek zal binnenkort worden uitgegeven door het Douanemuseum.

Grenspalen dreigen te verdrinken
Januari 2007. Een melding via via over het mogelijke lot van grenspalen 269a en b in Oost-Zeeuws-Vlaanderen. Men wil daar de Hertogin Hedwigepolder en de Prosperpolder omvormen tot een natuurgebied met een open verbinding met de Westerschelde. Zo krijg je ook een overstromingsgebied dat Antwerpen kan beschermen tegen stormvloeden.
Probleem: de grens loopt tussen deze twee polders in en er staan 2 gietijzeren grenspalen en een grenssteen in de gevarenzone. Maar: ze staan toch op dijken? Dat klopt (zie ook  http://www.grensmarkeringen.be/BeNL269a-273.htm ) maar een hoge Antwerpse ambtenaar zou zich juist zorgen maken. En daar zal hij wel weer zijn redenen voor hebben. We hebben hem nog niet kunnen bereiken. Wordt vervolgd.

eerdere berichten in deze rubriek