De Peel-grenspalen


Dit is een verslag van een tocht langs de Peel-grenspalen met Jos Poels en Wilbert Janssen op 4 april 2004. Jos was onze gids.

Jos vertelt ons eerst het een en ander over de territoriale geschiedenis van de Peel. De grens hiervan met zijn karakteristieke zuidwest-noordoostlijn (Meijel-Helenaveen), zuid-noordlijn (Helenaveen - Vredepaal) en west-oostlijn (Vredepaal-Geysteren) is al eeuwenoud en is in de situatie van de 13e eeuw nog exact hetzelfde als de huidige provinciegrens. Dit verslag volgt onze tocht zoals we die afgelegd hebben. Er valt ongetwijfeld veel te vertellen over de geschiedenis van deze grens en grenspalen maar deze informatie ontbreekt hier vooralsnog.

Verslag

1. De St. Willibrordusput in Meijel. De gp hier is een kopie, het oorspronkelijke exemplaar zou bij de gemeente liggen.

2. De Vossenberg, hier gaan we vergeefs op zoek naar enkele Oostenrijkse tussenpalen die Jos hier ongeveer 13 jaar geleden gezien heeft. De precieze locatie kan hij zich echter niet meer herinneren.

3. Het knikpunt in Helenaveen. Hier heeft op het boerenerf tot voor een aantal jaren terug een grenspaal gestaan. Bij de aanleg van het wegje zou deze echter door de boer onder de weg gelegd zijn. Er zouden nog oude foto's van bestaan. Jos op de vermoedelijke standplaats.

4. De grenspaal ten n. van Helenaveen bij de ingang naar het beheerscentrum van staatsbosbeheer. Deze ziet er vrij gaaf uit met de nog leesbare inscripties Brabantia en Geldria en een bolvormige kop. Jarenlang stond deze verborgen achter kassen maar hij is nu weer goed zichtbaar vanaf de weg. Op dit punt lijkt een licht knikpunt te liggen in de grens.

5. Het knikpunt ten n.w. van Griendtsveen (een paar honderd meter boven de spoorwegovergang). Hier fotograferen we een stalen pijp dat mogelijk een piketpaaltje zou kunnen zijn en dat er volgens Jos al stond voordat de wei-afrasteringen verschenen. Hier zou vroeger dus ook een gp gestaan moeten hebben.

6. De gp bij de Crayse hoeve. Staat nu op het erf van de eerste boerderij rechts als je de provinciegrens passeert van Venrai naar Deurne. Oorspronkelijk stond deze een honderdtal meters ten. n. van de weg (volgens Jos), al is het knikpunt alhier bij de weg zelf. Volgens de boer is hij gevraagd deze te bewaren totdat deze door de gemeente opgehaald zou worden en dat is al 10 jaar geleden. Op het erf is de gp beschadigd geraakt door een vrachtwagen en is de kop eraf en in twee delen gespleten. Qua vorm is hij een dubbelganger van 4.
NB: in september 2005 is deze grenspaal meegenomen door het Lokaal Historisch Platform Venray. Zie het volgende artikel: gp-peel-artikel-in-de-limburger.html

7. De gp op het volgende knikpunt in de n.o.-hoek van het natuurgebied De Bult (vandaaruit ook goed te bereiken): de Langerijtse paal, een rechthoekige steen zonder inscripties.

8. De vredepaal op het n.w.-knikpunt. Een bekende paal, in vorige eeuwen vaak vernield en nu vervangen door een stenen ronde paal. Het informatiebordje is zeer instructief en toont in een plattgrondje ook alle (voormalige) palen.

9. Dan gaan we lang op zoek naar een gp onder de Overloonse duinen. Zo'n 20 jaar geleden stond die daar nog in een eikenwal aan de rand van een weiland, zo blijkt uit een krantenartikel. We denken de standplaats aardig te kunnen reconstrueren a.d.v. het artikel maar we kunnen hem niet vinden. We leggen contact bij een naburige boerderij: de boer zelf woont daar al 30 jaar maar was niet thuis. De zoon zou nog emailen maar dit leverde niks meer op.

10. We gaan kijken bij het knikpunt bij Holthees. Geen gp hier bekend maar het knikpunt wordt wel duidelijk a.d.v. de kaart en de informatie van een aanwonende. Vroeger zou hier nog een noodkerk gestaan hebben, wist deze te vertellen.

11. Een provincie-gp op de weg van Venrai naar Maashees. Herkomst hiervan is onbekend.

12. De gp bij de St. Willibrorduskapel bij Geysteren.

tumblr visitor stats